Το “γυναικείο δράμα” και η επανάσταση που δεν έγινε ποτέ

Γυναίκα – άνδρας, σεξ – πολιτική, διπλή αλλοτρίωση της γυναίκας και μοναξιά, ταμπού και νεύρωση, εξακολουθούν να συντηρούν πτυχές από τις πιο καίριες συζητήσεις και της εποχής μας.

Ο σεξισμός των εξουσιών και των ιερατείων αντιδρά πάντα βίαια ως βάναυσα, συνήθως υποκριτικά, όταν αμφισβητείται το μονοπώλιο του λόγου, το status quo των φύλων, η ιδεολογική μονολιθικότητα του συστήματος.

Απέναντι στη μόνη και αμετακίνητη αλήθεια της καθοριστικής επίδρασης των κοινωνικών συνθηκών στο ζήτημα των δύο φύλων, ο προβληματισμός σπρώχνει στα ανώδυνα κανάλια της αναζήτησης της θέσης της γυναίκας στην κοινωνία.

Η παγκόσμια ημέρα της γυναίκας (διεθνής ημέρα των δικαιωμάτων των γυναικών) εορτάζεται κάθε χρόνο στις 8 Μαρτίου και έχει τις ρίζες της στις διαμαρτυρίες των γυναικών στις αρχές του 20ου αιώνα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, μας υπενθυμίζει ότι είναι περιττό να τρεφόμαστε με μύθους.

Μόνο αν αντικρύσουμε την πραγματικότητα με προοπτική, παρρησία και ευθύτητα, έξω από επιφανειακότητες ή προκαταλήψεις, που αναδίδουν κι ένα ήχο ταραχής υπαλανθάνουσας, θα αντιληφθούμε το “γυμαικείο δράμα” και στη σύγχρονη κοινωνία…

Αν κάνουμε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν, θα διαπιστώσουμε ότι η γυναίκα και ο έρωτας υπέστησαν τις μεταμορφώσεις που επέβαλε και εν πολλοίς επιβάλλει η ανδροκρατούμενη κοινωνία και η εξουσία.

Η επιστήμη δέχθηκε για αιώνες την “ηθική” σκοπιμότητα.

Η Ιατρική και η Ψυχιατρική έπαιξαν περισσότερο και από τον άμβωνα το ρόλο του τρομοκράτη σ’ ό,τι αφορά τη γυναίκα και τον έρωτα.

Και σπάνια οι φιλόσοφοι, με εξαίρεση τον Πλάτωνα, έριξαν ένα νηφάλιο βλέμμα στο “γυναικείο δράμα”.

Γιατί το σίγουρο είναι πως οι όποιες “προοδευτικές” απόψεις και θέσεις διατυπώνονται για το επίμαχο και επίδικο θέμα, ωχριούν μπροστά στις επισημάνσεις του Πλάτωνα.

Οι ιδέες του για τη γυναίκα και τη δραστηριότητά της, για την παιδεία και την ελευθερία της, για τη συμμετοχή της στα κοινά, είναι πάντα τόσο επίκαιρες και τόσο “προχωρημένες”, ώστε αν εφαρμοζόντουσαν στο σύνολό τους, θα άλλαζε το κοινωνικό και πολιτικό σκηνικό της εποχής μας.

Πρόκειται για μια ειρηνική “επανάσταση”, που θα οικοδομούσε μια δίκαιη και δικαίως λειτουργούσα πολιτεία.

Μέσα σε μια τέτοια πολιτεία μεταβάλλονται η νομική θέση της γυναίκας, η κοινωνική της θέση και η όλη αντίληψη και νοοτροπία της εποχής, για τη συναρπάζουσα παρουσία της γυναίκας.

Ζωή, ομορφιά της ζωής, συναγερμός των αισθήσεων, χάδι της ανθρώπινης ύπαρξης, απάνθισμα της αισθητικής τελειότητας, κοινωνία, ιστορία και εξελικτική διαδικασία, δεν υπονοούνται χωρίς τη δημιουργική παρουσία και την απροσμέτρητη προσφορά του θήλεος.

Η “επανάσταση” δεν έγινε επί της ουσίας ποτέ! Απαξίωση και συχνά βίαιες αντιδράσεις εκ μέρους του άνδρα, εκμετάλλευση και ανισότητα, εμπορευματοποίηση της γυναικείας ομορφιάς και της θηλυκότητας, εξακολουθούν να σηματοδοτούν με υποκριτική συνήθως ευλάβεια τη θέση της γυναίκας.

Το “γυναικείο δράμα”, μια φράση πολύσημη και εξαιτίας της πολυσημίας της σχεδόν αμετάφραστη, δηλαδή η “γυναικεία δραστηριότητα”, απετέλεσε για τον Πλάτωνα ένα πρόβλημα δύσκολο και γι’ αυτό το αντιμετώπισε μεθοδικά και συστηματικά.

Η καινοτόμος, ριζοσπαστική και ρηξικέλευθη σκέψη του είδε καθαρά τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Και πίστευε ότι η μεταβολή της θέσης της γυναίκας είναι εφικτή και σκόπιμη σ’ ένα ευρύτερο σχεδιασμό, που θα επηρεάζει βαθύτατα το πεπρωμένο της κοινότητας. Η μεταβολή αυτή είναι δυνατή στο πλαίσιο μιας δίκαιης πολιτείας.

Από το εργαλείο του πλατωνικού νου βγήκε ένα γιγάντιο έργο, Η διανοητική σαΐτα του Πλάτωνα ύφανε, επάνω σε πυκνό στημόνι, πολύχρωμα ψηφιδωτά επιμέρους συγγράμματα. Αυτά τα ψηφιδωτά είναι ενταγμένα σ’ένα ενιαίον Ολον. Συγχρόνως όμως φαντάζουν ανεξάρτητα, με τη δική τους φυσιογνωμία, με τη δική τους λάμψη, με το ατομικό τους περίγραμμα.

Από τη συνολική αυτή θεώρηση, θα έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα για το “γυναικείο δράμα” και για την εξελικτική πορεία του φιλοσοφικού του στοχασμού, αλλά και για τις διαρθρωτικές εκ των υστέρων επεμβάσεις του σε καίρια θέματα, μεταξύ των οποίων και της γυναίκας.

Κι ας μη σπεύσει κανείς να κρίνει αβασάνιστα τις θέσεις του Πλάτωνα για το “γυναικείο δράμα”.

Όπως δεν πρέπει να σπεύσουν άλλοι, βυθισμένοι στην ασημαντολογία των καιρών, να θεωρήσουν παρωχημένες τις ιδέες του για τη γυναίκα, της οποίας η ταλαιπωρία διαχρονικά, σωρεύεται στα έγκατα που στοιχειώνουν…

Ημέρα της Γυναίκας σήμερα. Και ποιος άνδρας στα εφηβικά του χρόνια δεν μέτρησε τα λευκά πέταλα της χαμομηλιάς, κάποια γοτθική εσπέρα, με αναφρόδιτο το σώμα του, και στο στήθος του να παραληρεί ο ανοιξιάτικος οργασμός; Και στο κορμί του κοριτσιού, που έβρισκε θαλπωρή στην αγκαλιά του, να μη λουλούδιζε χλωρό τριφύλλι;

Και ποιος άνδρας στα χρόνια του τα ύστερα, δεν ένιωσε το γλυκασμό της ηδονής, τον ψυχοτρόφο έρωτα της γυναίκας; Και ποιανού άνδρα τα μάτια δεν γεωμετρήσανε το γυναικείο πάθος, με τους ήχους της ηδυπάθειας να συντροφεύουν τις επιθυμίες του;

Πόσων ανδρών δολώματα κορμάτου θηλυκού την πήλινη καρδιά τους αγκίστρωσαν; Και ποιος άνδρας δεν αντιλήφθηκε, έστω για μια μόνο φορά, πως χωρίς τη γυναίκα η ζωή του ήταν μια Μεγάλη Εβδομάδα; Κι όμως, πόσες φορές ο ίδιος αυτός άνδρας δεν οδήγησε τη τη γυναίκα της ηδονής, του πόθου, του πάθους, της μέριμνας και της αγάπης, στον ευτελισμό με τη βίαιη συμπεριφορά του;

Και είναι ο ίδιος άνδρας που ανάγκασε τη γυναίκα, πολλές γυναίκες διαχρονικά, να κοιμούνται και να βλέπουν μονάχα τα όνειρά τους. Τα μικρά δεν έχουν μέγεθος και τα μεγάλα είναι φορτωμένα με λύπη. Και πόσες γυναίκες σήμερα νιώθουν πως επηρμένα αρσενικά διαχρονικά τις κλείσανε στη φυλακή μιας ιδιότυπης κοινωνίας;

Και πόσες γυναίκες, με τις στατιστικές να είναι εύγλωττες, έχουν πάρει αγκαλιά την πλανόδια θλίψη τους, με κάποιες να έχουν πλάσει κι ένα δικό τους θάνατο για να τις σκοτώσει;…