Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Ιωάννης δήλωσε θαυμαστής του Αλβανού εθνικιστή Φαν Νόλι

Ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Ιωάννης έδωσε την πρώτη του εκτενή συνέντευξη σε αλβανικό Μέσο Ενημέρωσης, την φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Τέμα».

Στη συνέντευξη αυτή μίλησε, μεταξύ άλλων, για τη βάπτισή του που πραγματοποιήθηκε κρυφά κατά την περίοδο του κομμουνισμού, τις σπουδές του στις Ηνωμένες Πολιτείες υπό την υποστήριξη της εκεί αλβανικής Εκκλησίας και του ιερέα Αρτούρ Λιολίν, καθώς και για την επιστροφή του στην Αλβανία.

Εξήρε το έργο του προκατόχου του, Αρχιεπισκόπου Αναστασίου, σημειώνοντας τις σημαντικές προσπάθειες που κατέβαλε για να εξασφαλίσει την οικονομική αυτοτέλεια της Εκκλησίας.

Ο ίδιος δήλωσε ότι σκοπεύει να αναζητήσει νέους τρόπους χρηματοδότησης, ενώ παράλληλα θα επιδιώξει την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιστροφής των περιουσιών της Εκκλησίας.

Επιπλέον, αναφέρθηκε στην ιστορία του χριστιανισμού στην Αλβανία και επαίνεσε τον Fan Noli [Θεοφάνης Στυλιανός Νολης] για τον καθοριστικό του ρόλο στη διαμόρφωση της εθνικής συνείδησης και στην κατοχύρωση του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας.

Ποιος ήταν ο Φαν Νόλι

Ο Fan Noli (Φαν Νόλι), γνωστός και ως Theofan Stilian Noli, υπήρξε μια εξέχουσα προσωπικότητα στην ιστορία της Αλβανίας.

Γεννημένος στις 6 Ιανουαρίου 1882 στην Ήπειρο (τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, κοντά στα σημερινά σύνορα Αλβανίας-Ελλάδας), ήταν θεολόγος, συγγραφέας, πολιτικός, ποιητής, μουσικός και ιδρυτής της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας.

Ο Noli διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της αλβανικής εθνικής συνείδησης κατά τον 20ό αιώνα.

Μετά τη μετανάστευσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1906, συμμετείχε ενεργά στην αλβανική διασπορά, ιδρύοντας την εφημερίδα Dielli (Ο Ήλιος) και προωθώντας τον αλβανικό εθνικισμό.

Ως ιερέας, τέλεσε την πρώτη λειτουργία στην αλβανική γλώσσα το 1908 στη Βοστώνη, θέτοντας τα θεμέλια για την ανεξαρτησία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας από την Εκκλησία της Ελλάδας.

Το 1923, χειροτονήθηκε επίσκοπος και αργότερα, το 1930, συνέβαλε αποφασιστικά στην ανακήρυξη του αυτοκέφαλου της Εκκλησίας.

Πέρα από τη θρησκευτική του δράση, ο Noli είχε και έντονη πολιτική εμπλοκή.

Το 1924, ανέλαβε για σύντομο χρονικό διάστημα πρωθυπουργός της Αλβανίας, ηγούμενος μιας φιλελεύθερης κυβέρνησης που επιχείρησε μεταρρυθμίσεις, αλλά ανατράπηκε μετά από λίγους μήνες.

Μετά την πτώση του, εξορίστηκε και συνέχισε το έργο του στο εξωτερικό, κυρίως στις ΗΠΑ, όπου και πέθανε το 1965.

Ο Fan Noli θεωρείται εθνικός ήρωας στην Αλβανία για τη συμβολή του στην πνευματική, πολιτιστική και θρησκευτική αφύπνιση του αλβανικού λαού.

Το έργο του παραμένει πηγή έμπνευσης και μελέτης μέχρι σήμερα.

Η καταγωγή του Νόλι

Ο Fan Noli (Θεοφάνης Στυλιανός Νόλης) γεννήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 1882 στο χωριό Ιμπρίκ Τεπέ (Qytezë) της περιοχής της Ηπείρου, η οποία τότε βρισκόταν υπό οθωμανική κυριαρχία και σήμερα βρίσκεται κοντά στα σύνορα Αλβανίας-Ελλάδας.

Παρά το γεγονός ότι η περιοχή της γέννησής του είχε ανάμικτο πληθυσμό (Αλβανοί, Έλληνες και άλλοι), ο Noli αυτοπροσδιοριζόταν ξεκάθαρα ως Αλβανός και αφιέρωσε τη ζωή του στην προώθηση της αλβανικής εθνικής ταυτότητας, τόσο μέσω της θρησκευτικής του δράσης όσο και μέσω της πολιτικής και πνευματικής του προσφοράς.

Υπάρχει μια συζήτηση μεταξύ ορισμένων ιστορικών και ερευνητών σχετικά με την πιθανή βλάχικη καταγωγή του Fan Noli, αν και δεν υπάρχει οριστική συναίνεση ή αδιάσειστα στοιχεία που να το επιβεβαιώνουν.

Ο Noli γεννήθηκε στο χωριό Ιμπρίκ Τεπέ (Qytezë), μια περιοχή της Ηπείρου όπου ζούσαν ανάμικτοι πληθυσμοί, συμπεριλαμβανομένων Αλβανών, Βλάχων και Ελλήνων.

Οι Βλάχοι μιλάνε μια λατινογενή γλώσσα, συγγενική με τα ρουμανικά, θεωρούνται απόγονοι Ρωμαίων λεγεωνάριων που αναμίχθηκαν με Έλληνες και η παρουσία τους ήταν σημαντική σε τμήματα της Ηπείρου και της νότιας Αλβανίας.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Noli μπορεί να είχε βλάχικες ρίζες, βασιζόμενοι κυρίως στο γεωγραφικό και κοινωνικό πλαίσιο της γενέτειράς του, καθώς και στο γεγονός ότι οι Βλάχοι της περιοχής συχνά αφομοιώνονταν στον αλβανικό ή ελληνικό πληθυσμό, διατηρώντας ωστόσο στοιχεία της δικής τους ταυτότητας.

Ωστόσο, ο ίδιος ο Noli δεν αναφέρθηκε ποτέ δημοσίως στη βλάχικη καταγωγή, και η ταυτότητά του συνδέθηκε αποκλειστικά με τον αλβανικό εθνικισμό και την αλβανική κουλτούρα.

Οι περισσότεροι βιογράφοι του και οι επίσημες ιστορικές πηγές τον περιγράφουν ως Αλβανό, χωρίς να δίνουν έμφαση σε πιθανή βλάχικη εθνοτική καταγωγή.

Η απουσία συγκεκριμένων εγγράφων ή μαρτυριών από τον ίδιο τον Noli που να επιβεβαιώνουν βλάχικη καταγωγή αφήνει το ζήτημα ανοιχτό σε εικασίες.

Επομένως, ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί εντελώς η πιθανότητα να είχε βλάχικες ρίζες, η κυρίαρχη ιστορική αφήγηση και ο τρόπος που ο ίδιος αυτοπροσδιορίστηκε τον κατατάσσουν ως Αλβανό εθνοτικά.