Πρωτοχρονιά Γιαζίντι με τσούγκρισμα αυγών και τελετή αφής ιερού φωτός

Ο Κούρδος ηγέτης Μασούντ Μπαρζανί, πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, απηύθυνε τα θερμά του συγχαρητήρια στην κοινότητα των Γιαζίντι με την ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς τους.

Ο Μπαρζανί εξέφρασε την ελπίδα του ότι ο λαός των Γιαζίντι να εορτάσει την Πρωτοχρονιά του με ειρήνη και άνεση και αναγνώρισε τα βάσανα του παρελθόντος της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένης της καταπίεσης από τρομοκράτες, του εκτοπισμού και της εξορίας.

«Ελπίζω ότι τα δεινά που αντιμετώπισαν στο παρελθόν λόγω της καταπίεσης των τρομοκρατών, του εκτοπισμού και της εξορίας θα τελειώσουν», είπε σε δήλωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Αρχηγείο Μπαρζανί.

Ο Μπαρζανί ολοκλήρωσε το μήνυμά του ευχόμενος καλή υγεία σε όλα τα μέλη της κοινότητας των Γιαζίντι κατά την αργία του νέου έτους, σύμφωνα με την ανακοίνωση.

Επίσης, ο πρωθυπουργός Μασρούρ Μπαρζανί έστειλε ένα συγχαρητήριο μήνυμα σε «όλους τους αδελφούς και τις αδελφές Γιαζίντι» στην περιοχή του Κουρδιστάν, στο Ιράκ και στον κόσμο, «ιδιαίτερα στον Εμίρη των Γιαζίντι, Μπάμπα Σέιχ και στο Πνευματικό Συμβούλιο».

Ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ελπίδα ότι οι Γιαζίντι θα περάσουν τις γιορτές σε κλίμα ειρήνης, ασφάλειας και ευτυχίας.

«Με την ευκαιρία αυτή, τονίζουμε τη σημασία της εφαρμογής της Συμφωνίας του Σιντζάρ, της ομαλοποίησης της κατάστασης στην περιοχή του Σιντζάρ, της απόσυρσης των παράνομων πολιτοφυλακών και των ένοπλων ομάδων και της επιστροφής των προσφύγων στις περιοχές τους με υπερηφάνεια», τόνισε.

Κάθε χρόνο τον Απρίλιο, Γιαζίντι από όλο τον κόσμο έρχονται στην περιοχή του Κουρδιστάν για να γιορτάσουν το νέο έτος στο ναό Λαλίς μαζί με τους θρησκευτικούς τους ηγέτες.

Στην περιοχή του Κουρδιστάν, το νέο έτος των Γιαζίντι, γνωστό και ως «Charshamma Sor» (Κόκκινη Τετάρτη) είναι επίσημη αργία.

Οι Γιαζίντι είναι εθνοθρησκευτική ομάδα με ινδοϊρανικές ρίζες.

Οι Κούρδοι Γιαζίντι διατηρούν στοιχεία του κουρδικού πολιτισμού.

Ζουν στην επαρχία της Νινευή του βορείου Ιράκ.

Υπάρχουν κι άλλες κοινότητες Γιαζίντι στην Υπερκαυκασία, την Αρμενία, την Τουρκία και τη Συρία, οι οποίες όμως βρίσκονται από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 σε παρακμή, με τα περισσότερα μέλη τους να έχουν μεταναστεύσει στην Ευρώπη, κυρίως στη Γερμανία.

Τι είναι η θρησκεία τους

Η θρησκεία τους, ο Γιαζιντισμός, αποτελεί κλάδο του Γιαζντανισμού και θεωρείται ως ένα εξαιρετικώς συγκρητικό θεολογικό σύμπλεγμα τοπικών κουρδικών πίστεων, που περιέχει επίσης ζωροαστρικά στοιχεία, ενώ προστέθηκαν και τμήματα του ισλαμικού σουφικού δόγματος, το οποίο εισήχθη στην περιοχή από τον σεΐχη Αντί ιμπν Μουσαφίρ το 12ο αιώνα μ.Χ.

Οι Γιαζίντι πιστεύουν στον Θεό ως δημιουργό του κόσμου, τον οποίο έθεσε υπό τη φροντίδα επτά θεϊκών υπάρξεων ή αγγέλων, ο αρχηγός των οποίων είναι ο Μελέκ Τάους, ο άγγελος Παγώνι όπως ονομάζεται.

Οι Γιαζίντι είναι κουρδόφωνος πληθυσμός που έχει προσκολληθεί πνευματικά σε ένα κλάδο του Γιαζντανισμού που συμπλέκει στοιχεία του Μιθραϊσμού, των προϊσλαμικών θρησκευτικών παραδόσεων της Μεσοποταμίας, του Χριστιανισμού και του Ισλάμ.

Η κεντρική λατρευτική τοποθεσία τους βρίσκεται στο Λάλις, βορειοανατολικά της Μοσούλης.

Οι Γιαζίντι αυτοονομάζονται Εζίντι και σε μερικές περιοχές Ντασίνι (από το όνομα κάποιας φυλής τους).

Κάποιοι λόγιοι θεωρούν ότι το όνομα Γιαζίντι προέρχεται από από την παλαιοϊρανική λέξη γιαζάτα, που σημαίνει θεϊκό ον, αλλά οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι προκύπτει από το χαλίφη των Ομεϋαδών, Γιαζίντ Α΄.

Οι ίδιοι οι Γιαζίντι πιστεύουν ότι το όνομά τους προέρχεται από τη λέξη Γιέζνταν ή Έζιντ (Θεός).

Οι πολιτιστικές πρακτικές τους είναι αισθητά κουρδικής προέλευσης και σχεδόν όλοι τους μιλούν τη διάλεκτο Κουρμάντζι (βόρεια Κουρδικά), με την εξαίρεση των χωριών Μπασίκα και Μπαχαζάνι, όπου ομιλούνται τα Αραβικά.

Η Κουρμάντζι είναι η γλώσσα σχεδόν όλων των προφορικών θρησκευτικών παραδόσεων των Γιαζίντι.

Η Πρωτοχρονιά των Γιαζίντι (Sersal) ονομάζεται Çarşema Sor («Κόκκινη Τετάρτη») ή Çarşema Serê Nîsanê («Τετάρτη στις αρχές Απριλίου») στα κουρμάντζι.

Πέφτει την άνοιξη, την πρώτη Τετάρτη των μηνών Απριλίου και Nîsan κατά το Ιουλιανό και το Σελευκιδικό ημερολόγιο, δηλαδή την πρώτη Τετάρτη στις ή μετά τις 14 Απριλίου σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο.

Οι εορτασμοί ξεκινούν την παραμονή της Τετάρτης, δηλαδή το απόγευμα της Τρίτης (οι Γιαζίντι πιστεύουν ότι το 24ωρο ξεκινάει με το ηλιοβασίλεμα), βράζονται και χρωματίζονται τα αυγά, ψήνεται το εορταστικό ψωμί sawuk, επισκέπτονται τους τάφους για να τιμήσουν τη μνήμη των νεκρών και να φέρουν προσφορές και φρούτα για αυτούς.

Οι Γιαζίντι φορούν επίσης γιορτινά ενδύματα και επισκέπτονται τους κοντινούς ναούς, ιδιαίτερα τον Λαλίς, όπου βρίσκεται η ιερή πηγή Ζεμζέμ, η οποία βρίσκεται σε μια σκοτεινή σπηλιά.

Οι Γιαζίντι προσφέρουν θυσίες στην είσοδο στην είσοδο του σπηλαίου και λαμβάνουν ευλογίες.

Στους που περιβάλλουν τον Λαλίς σκαρφαλώνουν και στερεώνουν πολύχρωμες κορδέλες στα δέντρα.

Τα κόκκινα λουλούδια συλλέγονται από την ερημιά, τα οποία μερικοί προσαρμόζουν στα μαλλιά ή το τουρμπάνι τους και αργότερα τα χρησιμοποιούν για να διακοσμήσουν τα σπίτια τους, καίγονται λάδια και ανάβουν φωτιές τη νύχτα. Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν δώρα με στενούς φίλους ή γείτονες.

Άγιο φως και τσούγκρισμα αυγών

Το εορταστικό παιχνίδι hekkane παίζεται επίσης από όλους τους Γιαζίντι, το οποίο περιλαμβάνει τσούγκρισμα αυγών.

Το ράγισμα του αυγού υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει το σκάσιμο του αρχέγονου Λευκού Μαργαριταριού (δηλαδή το Big Bang) και την αρχή της ζωής.

Γίνεται μεγάλος καθαρισμός στους ναούς και θυσιάζονται ζώα.

Το βράδυ, οι προσκυνητές συγκεντρώνονται στην εσωτερική αυλή του Λαλίς όπου είναι παρόντες ο Μπάμπα Σεΐχης και άλλοι θρησκευτικοί αξιωματούχοι.

Περιμένουν μέχρι τη δύση του ηλίου να βγει από το ναό ο ιερέας που φέρει την ιερή φωτιά, από αυτή τη φωτιά, ανάβουν όλοι τα ειδικά προετοιμασμένα φυτίλια που τοποθετούνται σε μικρές κυρίως πέτρες, λάμπες λαδιού και τηγάνια.

Ο Μπάμπα Σεΐχης στρέφεται προς την είσοδο του ναού και απαγγέλλει θρησκευτικούς ύμνους μαζί με άλλους ιερείς που είναι παρόντες.

Καθώς βραδιάζει, οι προσκυνητές μετακομίζουν στην εξωτερική αυλή μπροστά από το ναό, όπου οι Qawwals, περιτριγυρισμένοι από το φωτοστέφανο χιλίων μικροσκοπικών φλόγων και συνοδευόμενοι από το σεληνόφως, απαγγέλλουν θρησκευτικούς ύμνους με τη συνοδεία αυλών και ντέφι.

Τα πλήθη αργότερα περικυκλώνουν τους ιερείς και τους αξιωματούχους για να φωνάξουν τα ιερά ονόματα, ιδιαίτερα αυτό του Μελέκ Τάους.

Πριν ξημερώσει, ένα μείγμα από πηλό, σπασμένα κελύφη από χρωματιστά αυγά, κόκκινα λουλούδια και κάρυ μαλακωμένο με νερό εφαρμόζεται δίπλα στις πόρτες ή τις εισόδους των σπιτιών και των ιερών χώρων. Αυτό συνοδεύεται από την απαγγελία του ύμνου Qewlê Çarşemê.

Το υπόλοιπο της ημέρας περνάει επισκεπτόμενοι τους γείτονες, δίνοντας και λαμβάνοντας δώρα, γλεντώντας και παίζοντας hekkane.

Τα ταξίδια απαγορεύονται γιατί αυτή η μέρα πιστεύεται ότι είναι η πιο άτυχη μέρα του χρόνου.

Αυτή η πεποίθηση συνδέεται επίσης με το Chaharshanbe Suri από τους Ιρανούς.

Στο Λαλίς, ετοιμάζεται μια λεκάνη με το νερό από την πηγή Zemzem και οι επικεφαλής κληρικοί, συμπεριλαμβανομένων των Baba Sheikh, Baba Chawish και Peshimam, συγκεντρώνονται στο η εσωτερική αυλή όπου εισάγεται ο Σεϊχάν Σαντζάκ, αποκαλύπτεται και αποσυναρμολογείται για να πλυθεί τελετουργικά με το ιερό νερό από τον καθένα από τους κληρικούς.

Το σαντζάκι είναι έτσι έτοιμο για παρέλαση στην περιοχή για το φεστιβάλ Tawûsgeran.

Αναπαράσταση της κοσμογονίας

Η τελετή θεωρείται ότι είναι μια αναπαράσταση της κοσμογονίας, επομένως οι εορτασμοί, οι τελετουργίες και οι δραστηριότητες που διεξάγονται κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ αντιστοιχούν στα κοσμογονικά στάδια.

Για παράδειγμα, ο καθαρισμός αντιπροσωπεύει την κατάσταση της αοριστίας, η επίσκεψη στους τάφους αντιπροσωπεύει το στάδιο Enzel, δηλαδή την άυλη κατάσταση.

Το αυγό αντιπροσωπεύει το αρχέγονο Λευκό Μαργαριτάρι, επομένως, όταν το αυγό σπάει, αντιπροσωπεύει το σκάσιμο του Λευκού Μαργαριταριού, την αρχή της ζωής και την ανάδυση χρωμάτων.

Οι αναμμένες φωτιές αντιπροσωπεύουν τη διασπορά του φωτός, η επίσκεψη στην πηγή Zemzem αντιπροσωπεύει την ανάβλυση των άπειρων νερών και το μείγμα πηλού, νερού, κελύφους αυγών και λουλουδιών αντιπροσωπεύει τη συγχώνευση των στοιχείων που οδήγησαν στη δημιουργία του υλικού κόσμου.

Τέλος, το πλύσιμο του Sancak αντιπροσωπεύει την κάθοδο του Μελέκ Τάους στη γη.