Τα αποτελέσματα μιας πολύ μεγάλης μελέτης στο Μπαγκλαντές δείχνουν αναμφισβήτητα ότι οι χειρουργικές μάσκες μειώνουν την εξάπλωση του SARS-CoV-2, λένε οι επιστήμονες.
Τα αποτελέσματα –τα οποία προκύπτουν από τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή– θα πρέπει να «τερματίσουν κάθε επιστημονική συζήτηση» σχετικά με το αν οι μάσκες είναι αποτελεσματικές στην καταπολέμηση της εξάπλωσης του COVID-19, δήλωσε ο Τζέισον Άμπαλουκ, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ και ένας από τους κύριους συγγραφείς της μελέτης, στην εφημερίδα The Washington Post.
Εδώ και ενάμιση χρόνο, οι επιστήμονες λένε ότι οι μάσκες μειώνουν την εξάπλωση του κορvνοϊού.
Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να μελετηθεί κατά πόσο βοηθούν στον περιορισμό της μετάδοσης στον πραγματικό κόσμο, όπου δεν φορούν όλοι μάσκες, δεν χρησιμοποιούν την ίδια ποιότητα ή δεν τις φορούν σωστά.
Οι μελέτες παρατήρησης, οι οποίες απλώς συγκρίνουν τις συμπεριφορές των ατόμων που φορούν μάσκες με τα ποσοστά μόλυνσης σε διάφορες περιοχές, μπορεί να μην είναι ακριβείς, καθώς επηρεάζονται από πολλούς παράγοντες.
Αντίθετα, στις τυχαιοποιημένες δοκιμές, οι άνθρωποι επιλέγονται τυχαία να λάβουν μια ιατρική παρέμβαση.
Ωστόσο αυτές είναι δαπανηρές και δύσκολες στη διεξαγωγή τους, ειδικά όταν πρόκειται για μια συμπεριφορά όπως η χρήση μάσκας.
Στη νέα μελέτη, ερευνητές από το Μπαγκλαντές και τις ΗΠΑ εξέτασαν την αποτελεσματικότητα της προώθησης και της χρήσης μάσκας σε 600 χωριά στο Μπαγκλαντές.
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 342.000 ενήλικες, είναι η μεγαλύτερη τυχαιοποιημένη δοκιμή που έχει διεξαχθεί ποτέ για τη χρήση μάσκας, σύμφωνα με την Post.
Στη δοκιμή, η οποία διήρκεσε από τον Νοέμβριο του 2020 έως τον Απρίλιο του 2021, έλαβαν την «παρέμβαση» περίπου 178.000 άτομα, και περίπου 164.000 άτομα, δεν την έλαβαν.
Όλοι όσοι συμμετείχαν στην ομάδα παρέμβασης έλαβαν δωρεάν μάσκες, άφθονες πληροφορίες σχετικά με τη σημασία της χρήσης τους, είχαν κοινοτικούς ηγέτες ως πρότυπα και έλαβαν προσωπικές υπενθυμίσεις για οκτώ εβδομάδες, σύμφωνα με τη μελέτη.
Τα άτομα στην ομάδα ελέγχου δεν έλαβαν καμία από αυτές τις παρεμβάσεις.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές τοποθέτησαν παρατηρητές σε όλη την κοινότητα, οι οποίοι παρακολουθούσαν, σε εβδομαδιαία βάση, πόσοι άνθρωποι φορούσαν σωστά τις μάσκες και κρατούσαν τις αποστάσεις σε τζαμιά, αγορές και στους κύριους δρόμους.
Πέντε και εννέα εβδομάδες μετά την έναρξη των δοκιμών, οι ερευνητές εξέτασαν τους συμμετέχοντες για συμπτώματα που έμοιαζαν με αυτά της COVID-19.
Στη συνέχεια, 10 έως 12 εβδομάδες περίπου μετά την έναρξη των κλινικών δοκιμών, πήραν δείγματα αίματος από τους συμμετέχοντες που είχαν συμπτώματα και τα εξέτασαν για αντισώματα SARS-CoV-2.
Οι παρεμβάσεις τριπλασίασαν τη σωστή χρήση μάσκας, από 13,3% στην ομάδα ελέγχου, σε 42,3% στην ομάδα παρέμβασης.
Διαπίστωσαν επίσης ότι η κοινωνική αποστασιοποίηση τηρείτο περίπου 24,1% στην ομάδα ελέγχου σε σύγκριση με 29,2% στην ομάδα θεραπείας.
Πέντε μήνες μετά τη δοκιμή, ο «αντίκτυπος της παρέμβασης εξασθένησε», πράγμα που σημαίνει ότι λιγότεροι άνθρωποι φορούσαν σωστά τις μάσκες, αλλά η χρήση της παρέμεινε 10% υψηλότερη στην ομάδα παρέμβασης σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου, έγραψαν οι ερευνητές.
Στην ομάδα παρέμβασης, το 7,62% των ατόμων είχε συμπτώματα που έμοιαζαν με αυτά της COVID-19, σε σύγκριση με το 8,62% στην ομάδα ελέγχου.
Οι ερευνητές συνέλεξαν δείγματα αίματος από σχεδόν 11.000 συμμετέχοντες και διαπίστωσαν ότι η παρέμβαση μείωσε τη συμπτωματική μόλυνση με COVID-19 κατά 9,3%.
«Τα αποτελέσματά μας δεν πρέπει να θεωρηθούν ότι οι μάσκες μπορούν να αποτρέψουν μόνο το 10% των περιπτώσεων COVID-19, πόσο μάλλον το 10% της θνησιμότητας από COVID-19», έγραψαν οι συγγραφείς. Αυτό συμβαίνει επειδή η παρέμβαση βοήθησε στο να φορούν μάσκες 29 περισσότερα άτομα σε κάθε 100.
«Ο συνολικός αντίκτυπος με σχεδόν καθολική χρήση μάσκας -που ίσως είναι εφικτός με εναλλακτικές στρατηγικές ή αυστηρότερη επιβολή- μπορεί να είναι αρκετές φορές μεγαλύτερος από την εκτίμησή μας», έγραψαν.
Στα χωριά δόθηκαν υφασμάτινες και χειρουργικές μάσκες.
Σε εκείνα όπου δόθηκαν χειρουργικές μάσκες, η συμπτωματική μόλυνση μειώθηκε κατά 11,2% σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Το ποσοστό αυτό ήταν ακόμη υψηλότερο στους ηλικιωμένους ενήλικες.
Σε όσους ήταν 60 ετών και άνω και στους οποίους δόθηκαν δωρεάν χειρουργικές μάσκες, η συμπτωματική λοίμωξη μειώθηκε κατά 34,7% σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου.
Οι επιστήμονες δεν διαπίστωσαν ότι οι υφασμάτινες μάσκες μείωσαν τη συμπτωματική λοίμωξη σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου.
Ωστόσο, η μελέτη δεν μπόρεσε να εξηγήσει αν οι μάσκες μείωσαν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων μειώνοντας το ιικό φορτίο στο οποίο εκτέθηκαν οι άνθρωποι ή αν μείωσαν εντελώς τις νέες λοιμώξεις.
Η μελέτη αναρτήθηκε ως προδημοσίευση στον μη κερδοσκοπικό ιστότοπο Innovations for Poverty Action την 1η Σεπτεμβρίου, ενώ βρίσκεται υπό αξιολόγηση για δημοσίευση στο περιοδικό Science.