Είναι αλβανική η φουστανέλα; Τι απαντά ο Βλάσης Αγτζίδης τελειωτικά

Με ανάρτησή του στο Facebook ο ιστορικός και γνωστός συγγραφέας Βλάσης Αγτζίδης αναρωτιέται εάν «είναι αλβανική η φουστανέλα;» για να δώσει αμέσως παρακάτω την ακόλουθη τελειωτική απάντηση:

«Πριν από λίγο διάβασα κάπου στο διαδίκτυο να επαναλαμβάνεται ένας αρκετά διαδεδομένος μύθος περί της προελεύσεως του συγκεκριμένου ενδύματος στους νότιο Βαλκάνιους Έλληνες.

»Ότι δηλαδή την δανείστηκαν κυρίως από τους Τόσκηδες.

»Μια παραδοχή που δεν λαμβάνει υπόψη ότι και κάτι μάλλον θα έπρεπε να φορούν οι Έλληνες προ της καθόδου των αλβανόφωνων στο Νότο (13ος-14ος αι. μ. Χ.).

»Το ανάγλυφο του Αρχέδημου (6 αιώνας π.χ.) προέρχεται από την κύρια αίθουσα του Σπηλαίου Νυμφολήπτου (Υμηττός-Αττική)…

»και είναι η πρώτη αναπαράσταση της φουστανέλας», καταλήγει ο Βλάσης Αγτζίδης.

Η προέλευση της Φουστανέλας

Το αρχαιότερο ανάγλυφο που απεικονίζει φουστανέλα, βρίσκεται στο Σπήλαιο Νυμφολήπτου.

Η φουστανέλα είναι ουσιαστικά η εξέλιξη του ανδρικού δωρικού χιτώνα.

Μελετητές αναφέρουν σχετικά με την φουστανέλα πως προέρχεται από μια σειρά αρχαίων ελληνικών ενδυμάτων, που έκαναν την εμφάνισή τους εκείνη την εποχή, όπως ο χιτώνας.

Σε βυζαντινά όστρακα και αγγεία (κεραμική), πολεμιστές εμφανίζονται να φέρουν όπλα, φορώντας την βαριά πολύπτυχη φουστανέλα.

Θραύσματα αγγείων που δείχνουν Έλληνες πολεμιστές που φορούν Φουστανέλες, από τον 12ο αιώνα, Κόρινθος, Ελλάδα:

Αρχαιολογικά ευρήματα, και συγκεκριμένα θραύσματα βυζαντινών διακοσμημένων πιάτων που βρέθηκαν στην Κόρινθο και αλλού, δείχνουν ότι η φουστανέλα ήταν σε κοινή χρήση στην Ελλάδα ήδη από τον 11ο αιώνα.

Σε ένα από αυτά, του 12ου αιώνα, διακρίνεται ότι η φουστανέλα ήταν αυτοτελές ένδυμα, ξεχωριστό από την φορεσιά του κορμού.

Οι πολεμιστές που εικονίζονται στα ευρήματα αναγνωρίζονται ως ακρίτες ή «Διγενής», και η φουστανέλα τους διαφοροποιεί από τις απεικονίσεις του Αλεξάνδρου ή του Αγίου Γεωργίου.

Από ενδυματολογική άποψη, αν αφαιρεθούν τα πολύ νεώτερα επίρραφα χρυσοκεντήματα από εξαρτήματα όπως τα γιλέκα και οι περικνημίδες, μένει ένα μεσαιωνικό ευρωπαϊκό ένδυμα.

Στο αρχαιολογικό μουσείο της Επιδαύρου εκτίθεται ακέφαλο άγαλμα θωρακοφόρου του 2ου με 1ου αιώνα π.Χ., όπου φαίνεται καθαρά ότι φοράει μία φούστα πάνω από κοντό χιτώνα.

Με φουστανέλα έφιππος αναπαρίσταται και ο Μέγας Αλέξανδρος: