Ερευνήτρια του Κέμπριτζ υποστηρίζει ότι μπορεί να κατανοήσει τη Γραμμική Γραφή Α΄ – Πώς θα το καταφέρει

Επί δεκάδες χρόνια αποτελεί ένα από τα άλυτα μυστήρια. Εκατοντάδες αρχαιολόγοι γλωσσολόγοι και άλλοι ειδικοί προσπάθησαν αλλά κατάφεραν πολύ λίγα πράγματα.

Η Γραμμική Α, η σφηνοειδής γραφή των Μινωιτών παραμένει ένας γρίφος.

Η λύση του θα αποτελέσει έναν μεγάλο θρίαμβο καθώς θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα ένα μεγάλο κομμάτι του αρχαίου πολιτισμού μας.

Μπορεί η σύγχρονη τεχνολογία να βοηθήσει στην αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Α;

Η Δρ. Έστερ Σαλγκαρέλα (Ester Salgarella), ερευνήτρια στο St John’s College του Κέιμπριτζ, όχι μόνο το πιστεύει αλλά και το επιχειρεί με την ανοικτής πρόσβασης βάση δεδομένων SigLA, που έφτιαξε σε συνεργασία με τον επιστήμονα υπολογιστών Δρ. Σιμόν Καστελάν (Simon Castellan) από το Πανεπιστήμιο Ρεν στη Γαλλία.

Η SigLA περιλαμβάνει έναν κατάλογο 300 τυπικών συμβόλων από 400 επιγραφές Γραμμικής Α οι οποίες έχουν αντιγραφεί στο χέρι από την ερευνήτρια.

Η βάση δεδομένων βρίσκεται ακόμα υπό κατασκευή, αλλά περισσότερα από 3.000 μεμονωμένα σύμβολα που εντοπίστηκαν στις επιγραφές μπορούν να αναζητηθούν.

«Η SigLA εμφανίζει επιγραφές Γραμμικής Α σε μια διαδραστική βάση δεδομένων, όπου οι χρήστες μπορούν να βλέπουν και να αναγνωρίζουν με σαφήνεια μεμονωμένα σύμβολα (συλλαβογράμματα, λογογράμματα, σημάδια συναλλαγών, αν ένα σύμβολο είναι απλό ή σύνθετο), καθώς και λέξεις και όρια λέξεων.

»Πριν τη SigLA, αυτή η γνώση περιοριζόταν στους ειδικούς, οι οποίοι έκαναν οι ίδιοι τις ταυτοποιήσεις, δεδομένου ότι η μοναδική δημοσιευμένη συλλογή (corpus) επιγραφών Γραμμικής Α δεν διαθέτει φωνητικές μεταγραφές των κειμένων» αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Σαλγκαρέλα, επεξηγώντας ότι για κάθε κείμενο σε Γραμμική Α που εμφανίζεται στη SigLA υπάρχει ένας διαδικτυακός σύνδεσμος που παραπέμπει στις σκαναρισμένες σελίδες του corpus, οι οποίες έχουν διατεθεί στο Ίντερνετ από τους εκδότες του, δηλαδή τη Γαλλική Σχολή Αθηνών.

Επιπλέον, η βάση δεδομένων επιτρέπει την εκτέλεση προηγμένων παλαιογραφικών αναζητήσεων οι οποίες φιλτράρονται από ένα σύνολο παραμέτρων.

«Με αυτόν τον τρόπο, τα δεδομένα προσαρμόζονται στις ερευνητικές ανάγκες κάθε χρήστη.

»Ελπίζουμε ότι όλες αυτές οι αναζητήσεις και η ευελιξία στην αναδιοργάνωση των δεδομένων θα βοηθήσει τελικά στο “σπάσιμο” του κώδικα», προσθέτει η ερευνήτρια, τονίζοντας ωστόσο ότι «”αποκρυπτογράφηση” σημαίνει την κατανόηση της γλώσσας που έχει κωδικοποιηθεί σε μια γραφή, καθώς και του γλωσσικού δεσμού της, αν αυτός είναι δυνατόν να εντοπιστεί.

»Ως εκ τούτου, προς το παρόν μπορούμε να “διαβάσουμε” τη Γραμμική Α γραφή, αλλά δεν μπορούμε ακόμα να την κατανοήσουμε», σημειώνει η Δρ. Σαλγκαρέλα, που ασχολείται με τις σχέσεις μεταξύ των αιγαιακών γραφών της Εποχής του Χαλκού, δηλαδή των Κρητικών Ιερογλυφικών (περίπου 1900 – 1600 π. Χ.), της Γραμμικής Α (περίπου 1800/1700 – 1450 π. Χ.) και της Γραμμικής Β (περίπου 1400/1370 – 1190 π.Χ.).

«Από αυτές, μόνο η Γραμμική Β γραφή έχει αποκρυπτογραφηθεί ως η παλαιότερη γραπτή μορφή της ελληνικής γλώσσας που γνωρίζουμε, ενώ η γλώσσα (ή οι γλώσσες) πίσω από τις άλλες δυο γραφές μένει να προσδιοριστεί.

»Στις έρευνές μου χρησιμοποιώ διεπιστημονική προσέγγιση συνδυάζοντας αρχαιολογική, επιγραφική και παλαιογραφική ανάλυση και ενοποιώντας τα δεδομένα που προκύπτουν», επισημαίνει.

Η ίδια μάλιστα προχώρησε στην έκδοση μιας μονογραφίας με τίτλο Aegean Linear Script(s): Rethinking the Relationship Between Linear A and Linear B («Αιγαιακή Γραμμική Γραφή(ές): Επανεξετάζοντας τη σχέση μεταξύ Γραμμικής Α και Γραμμικής Β»).

«Η μονογραφία μου εστιάζει στην “παράδοση της Γραμμικής γραφής”.

»Εξετάζει τη μετάδοση της γραφής και την προσαρμογή της διαδικασίας από το πρότυπο της Γραμμικής Α στη Γραμμική B.

»Αντιμετώπισα τις δυο γραφές από μια δομική και παλαιογραφική προοπτική, που σημαίνει ότι αφενός ανέλυσα τα δομικά χαρακτηριστικά και των δυο συστημάτων γραφής (δηλαδή, τυπολογία και λειτουργία συμβόλων) και αφετέρου ερεύνησα το “ρεπερτόριο” των γραφικών συμβόλων τους (σχήματα και παραλλαγές συμβόλων) ώστε να εκτιμήσω το επίπεδο του “χρέους” που έχει η Γραμμική Β στη Γραμμική Α.

»Η δομική ανάλυση αποκάλυψε ότι ο τρόπος που οι δυο γραφές οργανώνουν και χρησιμοποιούν τα σύμβολα διαφέρουν σε κάποιο βαθμό, κυρίως σε σχέση με την εννοιολογική λειτουργία των συμβόλων», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.