Τι αλλάζει για χιλιάδες Έλληνες που ζουν στη Βρετανία – Πώς επηρεάζονται φοιτητές και δουλειές

Το Brexit πυροδοτεί εξελίξεις σε μία δέσμη θεμάτων που επηρεάζει και την Ελλάδα. Οι επιπτώσεις είναι αναπόφευκτες και εκτιμάται ότι θα επιβαρύνουν σχεδόν πολλούς τομείς της οικονομίας, με αιχμή τις εξαγωγές, τον τουρισμό και τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.

Η διατάραξη της νομισματικής ισοτιμίας με την ισχυροποίηση του ευρώ έναντι της στερλίνας καθιστά τα ελληνικά εξαγώγιμα προϊόντα πιο ακριβά και άρα λιγότερο ανταγωνιστικά.

Οι ελληνικές εξαγωγές προς το Ηνωμένο Βασίλειο φτάνουν σε ετήσια βάση τα 2,5 δισ. ευρώ, αντιστοιχώντας στο 1,4% του ΑΕΠ και αφορούν κυρίως τρόφιμα, φρέσκα και τυποποιημένα.

Η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. επηρεάζει, όμως, και τις ζωές δεκάδων χιλιάδων ελληνικών οικογενειών, επειδή πολλοί Έλληνες φοιτητές επιλέγουν κάθε χρόνο τα βρετανικά πανεπιστήμια κυρίως για μεταπτυχιακές σπουδές.

Η Βρετανία αποτελεί διαχρονικά ακαδημαϊκό πόλο έλξης.

Ενδεικτικό είναι ότι οι Έλληνες απόφοιτοι βρετανικών ανώτατων ιδρυμάτων ξεπερνούν τους 300 χιλιάδες.

Μόνο το ακαδημαϊκό έτος 2018-19 σχεδόν 10.000 Έλληνες φοιτούσαν στα βρετανικά πανεπιστήμια.

Έτσι, αποτελούν την πέμπτη μεγαλύτερη ομάδα φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο που προέρχονται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. και την ενδέκατη μεταξύ όλων των χωρών του κόσμου.

Παράλληλα, περίπου 40.000 Έλληνες διδάσκουν ή εργάζονται σε βρετανικά πανεπιστήμια, ενώ 165.000 Έλληνες φοιτητές παρακολουθούν βρετανικά προγράμματα σπουδών στην Ελλάδα.

Αύξηση διδάκτρων

Οι φοιτητές που θα εγγραφούν σε βρετανικά πανεπιστήμια το επόμενο ακαδημαϊκό έτος (2021) αλλά και αργότερα θα έρθουν αντιμέτωποι με σημαντική αύξηση των διδάκτρων.

Θα χρειαστεί να καταβάλουν τα δίδακτρα των διεθνών φοιτητών, τα οποία ανέρχονται, κατά μέσο όρο (ανάλογα με το πανεπιστήμιο και το πτυχίο), σε 16.500 ευρώ τον χρόνο.

Όσοι, όμως, είναι ήδη εγγεγραμμένοι και παρακολουθούν πανεπιστημιακό πρόγραμμα πριν από το τέλος Δεκεμβρίου 2020 έχουν εξασφαλίσει τα ίδια δίδακτρα που πληρώνουν και οι Βρετανοί συμφοιτητές τους.

Αυτό δεν θα αλλάξει για όσο καιρό διαρκέσουν οι σπουδές τους.

Για όσους δηλαδή έχουν ήδη ξεκινήσει σπουδές πριν από την καταλυτική ημερομηνία του Brexit δεν αλλάζει τίποτε.

Ό,τι ισχύει μέχρι τώρα θα συνεχίσει να ισχύει μέχρι το πέρας των σπουδών τους.

Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί μαθητές που δεν θα έμπαιναν κανονικά στη διαδικασία επιλογής πανεπιστημίου επιχειρούν να εξασφαλίσουν με βαθμούς και ρήτρες από το πανεπιστήμιο την πρόωρη είσοδό τους σε κάποιο ακαδημαϊκό ίδρυμα, ώστε να προλάβουν τα προνομιακά δίδακτρα της προ Brexit εποχής.

Ένα, όμως, ακόμα προνόμιο που χάνεται για τους Έλληνες φοιτητές από το 2021 και μετά είναι τα βρετανικά κρατικά φοιτητικά δάνεια για την πληρωμή διδάκτρων.

Με απόφαση της υπουργού Δημοσίων Πανεπιστημίων Μισέλ Ντόνλαν αποφασίστηκε ότι από το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022 φοιτητές από την Ε.Ε. και την Ελβετία δεν δικαιούνται πλέον το φοιτητικό δάνειο για την κάλυψη των διδάκτρων σε βρετανικά πανεπιστήμια.

Μέχρι σήμερα, τα φοιτητικά δάνεια χορηγούνταν από το υπουργείο Παιδείας σε φοιτητές, η αίτηση των οποίων είχε εγκριθεί από βρετανικό πανεπιστήμιο.

Το ύψος του δανείου ήταν τέτοιο ώστε να μπορεί να καλύψει ακριβώς το κόστος των διδάκτρων του συγκεκριμένου πανεπιστημίου και ανερχόταν το πολύ σε 9.000 στερλίνες ετησίως.

Αυτό σημαίνει ότι δυνητικά δύο αδέλφια μπορούν να πληρώσουν διαφορετικά δίδακτρα, αναλόγως αν το ένα έχει εγγραφεί πριν από το τέλος Δεκεμβρίου και το άλλο μετά.

Υπάρχουν, ωστόσο, βρετανικά πανεπιστήμια, τα οποία προσφέρουν σε φοιτητές από χώρες-μέλη της Ε.Ε. προγράμματα σπουδών με έκπτωση στα δίδακτρα και μετά τη λήξη της μεταβατικής περιόδου του Brexit.

Πρόκειται για κίνηση μεμονωμένων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ώστε να μη μειωθεί σημαντικά η ροή φοιτητών από το εξωτερικό.

Σύμφωνα με κυβερνητικές εκτιμήσεις στο Λονδίνο, πάντως, οι εγγραφές Ευρωπαίων φοιτητών στα βρετανικά πανεπιστήμια αναμένεται να μειωθούν κατά 20%.

Τα δίδακτρα, όμως, δεν είναι το μόνο που αλλάζει.

Οι Έλληνες φοιτητές θα εντάσσονται στο καθεστώς φοιτητικής βίζας.

Πρόκειται για έναν νέο μηχανισμό που ονομάζεται Student Route, τον οποίο πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες κράτους-μέλους της Ε.Ε. που θα φτάσουν στο Ηνωμένο Βασίλειο για σπουδές μετά την 1η Ιανουαρίου 2021.

Δεν είναι ιδιαίτερα περίπλοκη διαδικασία, αλλά είναι μία ακόμα γραφειοκρατική επιβάρυνση που δεν υπήρχε στο παρελθόν.

Φαίνεται ότι για τους Έλληνες που ζουν και δραστηριοποιούνται στη Βρετανία εδώ και χρόνια δεν αλλάζει το σημερινό καθεστώς.

Δυσκολεύει, όμως, η επανένωσή τους με μέλη της οικογένειάς τους, στην περίπτωση που αυτά επιθυμούν να τους ακολουθήσουν στη Βρετανία.

Υπάρχουν πολλά ζευγάρια, στα οποία το ένα μέλος εργάζεται και διαμένει στην Αγγλία, ενώ το άλλο ετοιμαζόταν να ακολουθήσει.

Η μετάβαση αυτή σε κάποιες περιπτώσεις δεν θα είναι εφικτή μετά τις 31 Δεκεμβρίου.

Ακόμα και τέκνα ή σύζυγοι οφείλουν να πληρούν τους νέους και αυστηρούς κανόνες μετανάστευσης που έχει θέσει η χώρα.

Τα πράγματα περιπλέκονται ιδιαίτερα για όσους θα προσπαθήσουν να εργαστούν στη Βρετανία από το 2021 και μετά.

Σε περίπτωση που κάποιος δεν διαθέτει το περίφημο pre settled status, δηλαδή το καθεστώς της άδειας προσωρινής παραμονής, η μετανάστευση μετατρέπεται σε ηράκλειο άθλο, επειδή θα υπόκειται στη νέα μεταναστευτική πολιτική του Λονδίνου.

Αυτή προβλέπει ένα point system για τους μετανάστες, αντίστοιχο με αυτό της Αυστραλίας.

Οι ενδιαφερόμενοι μοριοδοτούνται με βάση τις δεξιότητες, τις γνώσεις, τις σπουδές και την εμπειρία τους.

Αυτό σημαίνει ότι η στρόφιγγα των ευκαιριών κλείνει, ειδικά για τους ανειδίκευτους εργάτες, ενώ περιορίζονται οι ευκαιρίες και για τους υπόλοιπους.

Στους χαμηλής ειδίκευσης εργαζομένους, ακόμα και αν τα καταφέρουν να εξασφαλίσουν βίζα, ενδέχεται να χορηγείται βίζα εργασίας διάρκειας μονάχα 12 μηνών.

Το σύστημα πόντων για τους μετανάστες περιλαμβάνει μία κατηγορία βίζας για ειδικευμένο εργατικό δυναμικό.

Για να έχει κάποιος δικαίωμα αίτησης γι’ αυτή τη βίζα, πρέπει να αποδείξει ότι κάποιος εργοδότης, εγκεκριμένος από το υπουργείο Εσωτερικών (Home Office), του προσφέρει θέση εργασίας για να εργαστεί στο απαιτούμενο επίπεδο εξειδίκευσης.

Ο μισθός που θα λαμβάνει από τον εργοδότη οφείλει να ανέρχεται τουλάχιστον στο κατώτατο όριο μισθών (συνήθως 26.500 στερλίνες ετησίως ή τον αγοραίο μισθό για τη συγκεκριμένη εργασία – όποιο από τα δύο είναι υψηλότερο).

Ένας ακόμα όρος είναι η γνώση της αγγλικής γλώσσας.

Πρέπει πλέον κάποιος να μιλάει αγγλικά στο ενδιάμεσο επίπεδο Β1 (στην κλίμακα του Κοινού Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς για τις γλώσσες).

Ακόμα, όμως, και στην περίπτωση που κάποιος πληροί όλα τα παραπάνω και αποφασίσει να αναζητήσει την τύχη του στη Βρετανία, θα χρειαστεί να έχει ένα εξασφαλισμένο εισόδημα 25.000-30.000 στερλινών, αλλά και να δώσει έξι μήνες μπροστά νοίκι, ώστε να εξασφαλίσει τη στέγασή του.

Ενδιαφέρον για ελληνικά ακίνητα

Μία ενδιαφέρουσα και απροσδόκητη παράμετρος του Brexit που σχετίζεται με την Ελλάδα είναι το αυξανόμενο ενδιαφέρον Βρετανών για ελληνικά ακίνητα.

Όπως είναι φυσικό, μετά την εφαρμογή του Brexit οι αγοραστές από τη Βρετανία θα θεωρούνται πλέον υπήκοοι τρίτων χωρών.

Και αυτό σημαίνει ότι η διακίνηση γι’ αυτούς δεν θα είναι ελεύθερη.

Κάποιοι από τους Βρετανούς που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε πολλές χώρες της Ε.Ε. στρέφονται προς την απόκτηση της ελληνικής Golden Visa.

Πρώτη στη λίστα τους είναι Ισπανία και δεύτερη η Κύπρος, ενώ σε ισχυρό παίκτη αναδεικνύεται και η Πορτογαλία.

Μια άλλη ευχάριστη έκπληξη από τη διαφαινόμενη πτώση της στερλίνας σε σχέση με το ευρώ είναι ότι θα μειώσει το κόστος της διαβίωσης για τους Έλληνες μετανάστες.

Το οικονομικό όφελος θα είναι ανάλογο με το επίπεδο στο οποίο θα σταθεροποιηθεί η ισοτιμία των δύο νομισμάτων.

Το όφελος από μια πτώση της στερλίνας κατά 10% περίπου μπορεί να εξοικονομήσει 2.000-3.000 ευρώ ετησίως για κάθε φοιτητή.

Αντιθέτως, η πτώση της στερλίνας έναντι του ευρώ θα ακριβύνει αισθητά τις διακοπές των Βρετανών στο εξωτερικό και άρα αναμένεται να μειωθεί η ροή τουριστών από το Ηνωμένο Βασίλειο στην Ελλάδα.

Αλλάζουν επίσης οι όροι για τη νοσηλεία, καθώς δεν θα υπάρχει η τωρινή συνεργασία του ελληνικού υπουργείου Υγείας με το βρετανικό.

Δυσκολίες θα υπάρξουν και για όσους Έλληνες διαθέτουν τραπεζικό λογαριασμό στη Βρετανία.

Από την 1η Ιανουαρίου, οι βρετανικές τράπεζες θα χρειαστούν συγκεκριμένες άδειες για κάθε χώρα, προκειμένου να συνεχίσουν να παρέχουν ορισμένα προϊόντα.

Υπάλληλοι αναφέρουν ότι τα στεγαστικά δάνεια, οι πιστωτικές κάρτες και οι λογαριασμοί ταμιευτηρίου αποσύρονται.

Η Βρετανία αποχωρεί από το πρόγραμμα Erasmus

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε την αποχώρηση της χώρας του από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, στο πλαίσιο της συμφωνίας που επιτεύχθηκε σήμερα με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Τζόνσον επικαλέστηκε ως αιτιολογία το «κόστος» του προγράμματος, το οποίο θα αντικατασταθεί, όπως είπε από ένα «διεθνές» βρετανικό.

Επρόκειτο για μια «δύσκολη» απόφαση, πρόσθεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι, αν και ήταν «υπέροχο» να φιλοξενεί η χώρα του τόσους πολλούς Ευρωπαίους φοιτητές, το Erasmus ήταν «υπερβολικά ακριβό» για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η βρετανική κυβέρνηση θα αντικαταστήσει το Erasmus από το εθνικό πρόγραμμα Alan Turing (από το όνομα του γνωστού Βρετανού μαθηματικού), που θα βοηθά τους Βρετανούς φοιτητές να σπουδάζουν «στα καλύτερα πανεπιστήμια» παντού στον κόσμο και όχι μόνο στην Ευρώπη.

Ο Ευρωπαίος διαπραγματευτής Μισέλ Μπαρνιέ εξέφρασε τη λύπη του για την αποχώρηση της Βρετανίας από το Erasmus, στο οποίο συμμετείχε από το 1987.

Μετά το Brexit, για τους Ευρωπαίους φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν στη Βρετανία (σήμερα εκτιμάται ότι είναι περίπου 150.000) εκτιμάται ότι τα δίδακτρα θα ακριβύνουν ενώ και η εγγραφή θα γίνει πιο περίπλοκη.