Στόχος του Ερντογάν είναι το «Κόκκινο Μήλο»: Κατάκτηση ή αφανισμός

«Μήπως ο Ερντογάν προσπαθεί να διαλύσει το ΝΑΤΟ με το παιχνίδι του στην Ανατολική Μεσόγειο;», αναρωτιέται σε ανάλυσή της η ιστοσελίδα Al Monitor.

Αντιμέτωπος με διάφορα προβλήματα στο εσωτερικό του, συμπεριλαμβανομένης της εμβάθυνσης των οικονομικών προβλημάτων, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καταφεύγει σε επιθετικές και επεκτατικές κινήσεις εξωτερικής πολιτικής για να εξασφαλίσει κοινωνική υποστήριξη τροφοδοτώντας τον εθνικισμό.

Ο εορτασμός της επετείου της νίκης των Σελτζούκων στη Μάχη του Μαντζικέρτ (1071) εναντίον των Βυζαντινών, μετατράπηκε σε επίδειξη εθνικιστικής φρενίτιδας, γεγονός που δείχνει την αυξανόμενη ανάγκη του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εξασφαλίσει κοινωνική υποστήριξη μέσω επεκτατικής και επιθετικής εξωτερικής πολιτικής.

Η μάχη του Μαντζικέρτ πραγματοποιήθηκε πριν από 949 χρόνια. Το 1071, οι Σελτζούκοι, οι προκάτοχοι των Οθωμανών, νίκησαν τις κυρίως ελληνικές δυνάμεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας -μια νίκη που τιμάται στην Τουρκία ως αρχή της σταδιακής τουρκοποίησης της Ανατολίας. Ωστόσο, οι φετινές γιορτές ήταν διαφορετικές.

Ο Ερντογάν, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του και τον υπερεθνικιστικό σύμμαχό του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, αρχηγό των Γκρίζων Λύκων, έδωσε στις 26 Αυγούστου μια μαχητική ομιλία που στόχευε κυρίως την Ελλάδα, εν μέσω της κλιμάκωσης στην ανατολική Μεσόγειο.

Εκτός από την ομιλία του, τα μηνύματά του στο Twitter ήταν εξίσου εχθρικά.

Μία από τις μεταφορές που επικαλέστηκε ο Ερντογάν σε ένα tweet αναφερόταν στην έννοια του «Κόκκινου Μήλου» που θεωρείται ως το πιο σημαντικό σύμβολο του τουρκικού εθνικισμού και του επεκτατισμού.

Το «Κόκκινο Μήλο» είναι ένα σύμβολο ενός παντουρκικού κινήματος που στοχεύει να ενώσει τους Τούρκους σε κάθε γωνιά του πλανήτη προκειμένου να αποκτήσει παγκόσμια υπεροχή.

Η ιδέα βρίσκεται στην καρδιά του τουρκικού επεκτατισμού.

Η χρήση αυτής της μεταφοράς από τον Ερντογάν θα μπορούσε να θεωρηθεί περιστασιακή αναφορά εάν δεν την επαναλάμβανε ο Φαχρετίν Άλτουν, διευθυντής επικοινωνίας του.

Σε ένα tweet για την ίδια επέτειο, ο Αλτούν έγραψε:

«Για εμάς, το Κόκκινο Μήλο σημαίνει μια μεγάλη και δυνατή Τουρκία.

»Είναι η ιερή πορεία του έθνους μας που έγραψε ιστορία από το Μαντζικέρτ έως τις 15 Ιουλίου [αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016]. …

»Το Κόκκινο Μήλο είναι αυτό που λαχταρούσε ολόκληρη η ανθρωπότητα, από το Γιβραλτάρ έως το βασίλειο του Χεντζάζ (σ.σ. σημερινή Σαουδική Αραβία) και από τα Βαλκάνια έως την Ασία».

Επιπλέον, ένα βιντεοκλίπ που δημιουργήθηκε για την περίσταση από τη Διεύθυνση Επικοινωνιών, επίσης εξυμνούσε την ιδέα του «Κόκκινου Μήλου».

Το κλιπ περιείχε εικόνες του προσκυνήματος της Καάμπα στη Μέκκα και του τεμένους Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ, με μια φρενήρη πορεία να παίζει στο παρασκήνιο.

Όλη αυτή η φρενίτιδα αντιπροσωπεύει τον χαρακτήρα και τον λόγο του τρέχοντος χαρακτήρα του καθεστώτος στην Τουρκία: υπερεθνικισμός με κάποιο ισλαμικό περίβλημα.

Στην Τουρκία, ο εθνικισμός, στην ουσία του, δεν ήταν ποτέ χαρακτηριστικός στον ισλαμισμό. Ήταν περισσότερο κεμαλικός.

Ωστόσο, το 2020, το αυταρχικό καθεστώς του Ερντογάν μπορεί να ταυτιστεί με τον τουρκικό εθνικισμό που φιλοξενεί ισλαμικά στοιχεία.

Οι αυξανόμενες εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο αντικατοπτρίζουν αυτήν την ιδεολογία.

Ο Ερντογάν υποστηρίζει τη φιλοδοξία του στην περιοχή με το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας – μια ιδέα που ξεκίνησε από πρώην κοσμικούς αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού το 2006.

Δανείστηκε το δόγμα από κοσμικές στρατιωτικές ελίτ που αυτοαποκαλούνται «Ευρασιατιστές» και είναι γνωστοί από την αποδεδειγμένη εχθρότητα τους προς το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υποστηρίζουν ότι η Τουρκία πρέπει να πάρει τη θέση της σε έναν νέο άξονα που θα σχηματιστεί με τη Ρωσία και την Κίνα.

Η αμφιλεγόμενη ναυτική συμφωνία που υπεγράφη με την κυβέρνηση της Τρίπολης της Λιβύης τον Νοέμβριο του 2019 ήταν το πρώτο βήμα προς την εφαρμογή της έννοιας «Γαλάζια Πατρία».

Για τους υποστηρικτές της ιδέας, δεν υπάρχουν πολλά να συζητήσουν με την Ελλάδα.

Στο τέλος της ημέρας, είναι θέμα γεωπολιτικής και υπεροχής στην ανατολική Μεσόγειο.

Για τον συνταξιούχο στρατηγό Ismail Hakki Pekin, για παράδειγμα, η σύγκρουση με την Ελλάδα είναι τελικά αναπόφευκτη επειδή η Τουρκία «πρέπει να αποδείξει τη δύναμή της, γιατί είναι αδύνατο να καταλήξει σε συμφωνία με την Ελλάδα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Ο Ερντογάν υιοθέτησε σταδιακά έναν παρόμοιο πολεμικό τόνο με αυτούς τους κοσμικούς, και η ομιλία του στο Μαντζικέρτ ήταν μια εκδήλωση αυτού.

Είπε ότι η Ελλάδα απέτυχε να «μάθει τα μαθήματά της» από την ιστορία.

«Είμαστε οι πραγματικοί ιδιοκτήτες αυτών των εδαφών, όχι οι θεματοφύλακες», είπε ο Ερντογάν.

Κατηγόρησε επίσης την Ελλάδα για «αδικαιολόγητο εκφοβισμό» στο Αιγαίο Πέλαγος.

Ο Ερντογάν χρησιμοποίησε παρόμοιο τόνο σε μια προηγούμενη δήλωση του, αναφορικά με την κριτική της ΕΕ για τις ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο και την υποστήριξη ορισμένων χωρών της ΕΕ προς την Ελλάδα.

Κατηγορώντας τις χώρες της ΕΕ για «υποκρισία», είπε ο Ερντογάν, «κανείς στον κόσμο δεν θεωρεί πλέον την ΕΕ ως ενότητα αξιών και αρχών».

Η ειρωνεία είναι ότι δεν υπάρχει διαμεσολαβητής ή συνομιλητής στις συγκρούσεις της Ανατολικής Μεσογείου εκτός από την ΕΕ.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας, που έχει αναλάβει πρωτοβουλία για αποκλιμάκωση, μιλώντας στην Αθήνα στις 25 Αυγούστου είπε:

«Η τρέχουσα κατάσταση στην ανατολική Μεσόγειο ισοδυναμεί με το παιχνίδι με τη φωτιά» και προειδοποίησε ότι «κάθε μικρή σπίθα μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή».

Φαίνεται ότι ο Μάας δεν πέτυχε πολλά στην Αθήνα και την Άγκυρα.

Η περιοχή είναι πράγματι πολύ εύφλεκτη, με τη Γαλλία να συμμετέχει στις κοινές ναυτικές ασκήσεις 26-28 Αυγούστου, με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Ιταλία.

Η Τουρκία, με τη σειρά της, πραγματοποιεί στρατιωτικές ασκήσεις και συνεχίζει τη σεισμική της έρευνα στην περιοχή.

Οποιαδήποτε εμπλοκή μεταξύ των πολεμικών πλοίων της Τουρκίας και των ελληνικών και γαλλικών ναυτικών δυνάμεων μπορεί να οδηγήσει στο τέλος του ΝΑΤΟ, καθώς όλες αυτές οι χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ.

Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη για τον Γάλλο Πρόεδρο Εμμανουήλ Μακρόν ο οποίος είπε πρόσφατα, «Αυτό που βιώνουμε αυτή τη στιγμή είναι ο εγκεφαλικός θάνατος του ΝΑΤΟ».

Η Τουρκία απομονώνεται όλο και περισσότερο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ελλείψει εσωτερικής αποτροπής, δηλαδή ισχυρής αντιπολίτευσης, ο Ερντογάν με την αυξανόμενη εθνικιστική του ιδιοσυγκρασία επικεντρώνεται επί του παρόντος σε εσωτερικά οφέλη.

Με τον ανθελληνικό εθνικισμό του -παρόμοιο με τον αντι-κουρδικό- ο Ερντογάν είναι πεπεισμένος ότι μπορεί να συσπειρώσει ένα σημαντικό τμήμα του τουρκικού πληθυσμού γύρω από την ηγεσία του.

Όταν πρόκειται για εθνικά ζητήματα, η αντιπολίτευση στην Τουρκία είτε είναι υποτονική είτε εξουδετερωμένη.

Η διεθνής διπλωματική απομόνωση δεν μπορεί επίσης να αποτρέψει τον Ερντογάν.

«Αλλά μια Τουρκία στη γωνία είναι μια επικίνδυνη Τουρκία… Η Άγκυρα είναι πρόθυμη να υποστεί σημαντικά οικονομικά πλήγματα και διπλωματικές απώλειες, ακόμη και, σύμφωνα με τα λόγια του Ερντογάν τον περασμένο μήνα, να «θυσιάσει ολόκληρη την ύπαρξή της», συμπεριλαμβανομένων ζωών, για να γίνει μια περιφερειακή υπερδύναμη, έγραψε η ισραηλινή Haaretz σε μια εύστοχη ανάλυσή της.

Επιπλέον, δεν πρέπει ποτέ να λησμονούμε ότι ο επεκτατικός και επιθετικός εθνικισμός είναι μια τυπική πορεία εξωτερικής πολιτικής που ακολουθούν τα αυταρχικά καθεστώτα όταν αντιμετωπίζουν προβλήματα στην εσωτερική πολιτική.

Η Τουρκία, με έναν λαϊκιστή-εθνικιστή ηγέτη στο τιμόνι, παίζει με τη φωτιά και μπορεί γρήγορα να ανάψει τη σπίθα μια περιφερειακής λαίλαπας στην ανατολική Μεσόγειο.

Τι συμβολίζει η Κόκκινη Μηλιά στους Έλληνες και το Κόκκινο Μήλο στους Τούρκους

Η Κόκκινη Μηλιά, σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού, είναι μυθικός τόπος προς τον οποίο θα εκδιωχθούν οι Τούρκοι από την Κωνσταντινούπολη.

Σύμφωνα με την παράδοση, μετά την απελευθέρωση της Βυζαντινής πρωτεύουσας, θα πρωτοστατήσει ο «Μαρμαρωμένος Βασιλιάς» που θα εγερθεί από τον ύπνο του και θα προσκυνήσει στην Αγιά Σοφιά.

Από την λαογραφική έρευνα που είχε κάνει ο Νικόλαος Πολίτης, η Κόκκινη Μηλιά αντιστοιχεί προς το Μονοδένδριο των προ της Άλωσης βυζαντινών χρησμών και προφητειών που λέγονταν κατά τις επικίνδυνες πολιορκίες που αντιμετώπιζε η Κωνσταντινούπολη.

Το πως όμως και πότε αντικαταστάθηκε το Μονοδένδριο με την Κόκκινη Μηλιά, αλλά και σε ποιούς λόγους στηρίχθηκε η δεύτερη, παραμένει άγνωστο.

Πιθανώς σχετικός είναι ο τουρκικός μύθος για το Κόκκινο Μήλο (Kizil elma), που συμβολίζει τον υπέρτατο στόχο κατάκτησης.

Αρχικά χαρακτηρίστηκε Κόκκινο Μήλο η Κωνσταντινούπολη, και μετά η Ρώμη, η Βιέννη και η Μόσχα.

Ο μύθος και ο όρος χρησιμοποιούνται και στη σύγχρονη εποχή.