Αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης: “Ας γίνει ο καθένας από εμάς εθελοντής της ελπίδας”

O Αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης είναι διδάκτορας στο Τμήμα Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και επί χρόνια ήταν Σχολικός Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής.

Έχει αποφοιτήσει από Harvard και έχει κληθεί από την πολιτεία του Τέξας για να συμβάλλει στη διασπορά της γνώσης για τον αυτισμό.

Είναι βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών τάξη των Ηθικών και Πολιτικών επιστημών το 2007, ενώ η κυβέρνηση της Ινδίας τον αποκάλεσε πολίτη της αγάπης.

Εθελοντής του Ο.Η.Ε. εδώ και 28 έτη έλαβε μέρος σε πολλές ανθρωπιστικές αποστολές σε χώρες του τρίτου κόσμου, ανάμεσα στις οποίες στην Ινδία πλησίον της μητέρας Τερέζα (1984-1987).

Με την πριγκίπισσα Νταϊάνα ήταν 2 χρόνια σε αποστολές στη Γιουγκοσλαβία ενώ ως εθελοντής του ΟΗΕ το 1992 επί Μαντέλα προώθησε προγράμματα ισότητας.

Είναι όμως και συγγραφέας. Έχει γράψει βιβλία για την διδασκαλία παιδιών με σύνδρομο Down, για τον αυτισμό αλλά και για την επαγγελματική απασχόληση των γυναικών στις μουσουλμανικές κοινότητες.

Το βιβλίο του που ξεχωρίζει είναι “Ο διμερής διάλογος Ορθοδόξων και Ρωμαιοκαθολικών υπό την πραγματικότητατ της Ουνίας και του Πρωτείου”.

Το βιβλίο αυτό χαρακτηρίστηκε καινοτόμο και σημαντικό.

Όμως η δραστηριότητα του Αρχιμανδρίτη Απόστολου Καβαλιώτη δεν σταματά εδώ.

Από το 1990 μετέχει ενεργά στην καταπολέμηση της παιδικής πορνείας.

Πρόσφατα βραβεύτηκε στις ΗΠΑ από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την έρευνά του πάνω στην αξία του μητρικού θηλασμού. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 35 χώρες και αποτελεί την μεγαλύτερη σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ζητήσαμε από τον Αρχιμανδρίτη Απόστολο Καβαλιώτη να μας απαντήσει σε ορισμένα κρίσιμα ερωτήματα που αφορούν την Εκκλησία, την χώρας μας αλλά και όλο τον κόσμο.

“Ας γίνει ο καθένας από εμάς εθελοντής της ελπίδας” τονίζει ο Αρχιμανδρίτης για τον τρόπο που μπορούμε να βιώσουμε ξανά την δύναμη μετά από τα αλλεπάλληλα κοινωνικά και οικονομικά σοκ που βιώνουμε στην χώρα μας με αποτέλεσμα να έχει χαθεί η ελπίδα.

Η Εκκλησία είναι αρωγός στην προσπάθεια να βιώσουν οι Έλληνες συμπαράσταση και ανθρωπιά σε αυτή την δύσκολη καμπή μας λέει και παρομοιάζει την κατάσταση στην Ελλάδα σαν να ζούμε σε μια χώρα που δεν έχει ψάρια “Διότι τα ψάρια τα εξαφάνισαν οι επιτήδειοι και τα καλάμια φορολογούνται. Οπότε η εκκλησία δίνει ψάρια για να βρούμε τη δύναμη να ψαρέψουμε αύριο”.

“Η δυστυχία μιας χώρας είναι όταν αναζητά ηγέτες για να τη βγάλει από τον όλεθρο που άλλοι ηγέτες την οδήγησαν” υπογραμμίζει ο Αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης .

Δηλώνει προβληματισμένος από την ραγδαια εξάπλωση των τζιχαντιστών που κάνουν ολοένα και πιο φρικτά εγκλήματα τόσο κατά των Χριστιανών όσο και κατά άλλων κοινοτήτων.

“Οι τζιχαντιστές καθοδηγούνται από μίσος για την αλήθεια και τη ζωή. Το φρικαλέο είναι το εξής: η ματαίωση της Δύσης από τους ανθρώπους της Δύσης. Περισσότεροι Ευρωπαίοι από όσο υπολογίζουμε είναι τζιχαντιστές διότι ακριβώς δεν γνώρισαν το Θεό δια μέσου των ανθρώπων. Γνώρισαν μόνο το μίσος , το έγκλημα, τον καιροσκοπισμό, το συμφέρον και την ματαίωση της ίδιας της ζωής” υπογραμμίζει στην συνέντευξη.

Όμως ο Αρχιμανδρίτης Απόστολος Καβαλιώτης λέει πολύ σημαντικά πράγματα τόσο για την προσέγγιση της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την Ρωμαιοκαθολική, όσο και για την εκπαίδευση και την εκκλησιαστική περιουσία.

Και φυσικά ποτέ δεν ξεχνά τον μέντορα, τον πνευματικό του πατέρα, τον άνθρωπο στον οποίο οφείλει τα πάντα. Τον φιλέλληνα, σπουδαίο φιλάνθρωπο, Φρίξο Βασ. Παπαχρηστίδη που του είχε ευχηθεί στο ξεκίνημά του: “να ανήκεις πάντα στον κόσμο και αν ανακαλύψεις ότι υπάρχουν φτωχοί στο φεγγάρι πήγαινε κοντά τους γιατί ο φτωχός αγαπά, γνωρίζει το Θεό και είναι εξουθενωμένος από τις υποσχέσεις των ανθρώπων”.

Διαβάστε όλη την συνέντευξη που παραχώρησε στο Tribune:

Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μια σκληρή οικονομική κατάσταση. Άνθρωποι αυτοκτονούν από τα οικονομικά προβλήματα, παιδιά εγκαταλείπονται σε ιδρύματα και ορφανοτροφεία γιατί οι γονείς τους δεν μπορούν να τα μεγαλώσουν. Είναι αρκετή η βοήθεια της εκκλησίας προς τους απόρους; Μπορεί να γίνει κάτι περισσότερο; Πως και με ποιον τρόπο;

Η ερώτησή σας μου περιγράφει κομμάτι από την παρακμή της Δύσης, η οποία είναι αγαπημένο θέμα συζήτησης όσων επιθυμούν να εκφράσουν απογοήτευση , πόθο για εκδίκηση η ανοιχτή αντιπαλότητα. Ακόμη και σήμερα συνειδητοποιούμε ότι βρισκόμαστε μέσα στα συντρίμμια μιας μεγάλης καταιγίδας, όπως είχε γράψει ο Μπαλζάκ για τους πολίτες της Γαλλικής Επανάστασης.

Μόνο η περισυλλογή και η ιστορική μνήμη μπορούν να μας δώσουν τη δύναμη να προβλέψουμε τι ακόμα θα επακολουθήσει, πιθανόν μετά τον ΕΝΦΙΑ, αν και προς το παρόν είναι υπό συζήτηση. Και αυτό γιατί έθνη που αρνούνται να εξετάσουν το παρελθόν τους δεν θα φθάσουν ποτέ στην ιστορική ωριμότητα.

Και επειδή είμαστε ώριμοι, συγχωρέστε μου , μετά την κρίση, θεωρώ ότι είναι ανάγκη οι καρδιές μας να ανοίξουν διάπλατα για να διεισδύσει ο Λόγος του Θεού. Αναφέρεστε στην βοήθεια της εκκλησίας, στο κάτι περισσότερο και με ποιο τρόπο μπορεί να επιτευχθεί.

Ίσως λησμονούμε όλοι μας ότι όλες σχεδόν οι ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες και δομές της Εκκλησίας της Ελλάδος που αναπτύχθηκαν και που αναπτύσσονται για να ανακουφίσουν τον πόνο , την ορφάνια, τη φτώχεια, τα γηρατειά, τους ξένους, τη μοναξιά, προέρχονται – άμεσα η έμμεσα – από το φως του Χριστού. Διότι η Εκκλησία συνεχίζει με δημιουργικές ιδέες, γενναίες πρωτοβουλίες και ποικίλες δραστηριότητες.

Βέβαια συνεχίζει πολλές φορές με τη σημαντική υποστήριξη Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων – η συμβολή της ΕΕ είναι τεράστια- και την οικονομική χορηγία Ελλήνων που ζουν στη χώρα μας και Ελλήνων Ομογενών που αγαπούν της Ελλάδα και δε λησμονούν τις ρίζες τους.

Αυτό που πιθανόν πρέπει να προσεχθεί είναι πως και με ποιο τρόπο επιτυγχάνεται η φανέρωση της εκκλησίας. Διότι μήνυμα στην Εκκλησία είναι ο Λόγος του Θεού και ο τρόπος διάδοσης του. Στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού New York Review, ο καθηγητής Paul Krugman, στον οποίο απονεμήθηκε το Nobel της Οικονομίας, περάτωσε την ανάλυση του για τη ζοφερή οικονομική κατάσταση αυτού του καιρού με την αναφορά σε μια αποστροφή του John Meynard Keynes, σύμφωνα με την οποία “αργά η γρήγορα είναι οι ιδέες αυτές που προξενούν τα καλά η τα κακά πράγματα στη ζωή”.

Πιστέψτε με ότι η Εκκλησία συμπαρίσταται, βοηθά, γαλουχεί και δεν ευνουχίζει τα παιδιά της. Απλά απαιτείται να διασπείρει τη γνώση της αλήθειας, όσον αφορά το μέγεθος της τραγικότητας της οικονομίας με την προϋπόθεση ότι πρέπει οι Έλληνες σήμερα να μάθουν να ψαρεύουν μόνοι τους, να διεκδικούν τα δικαιώματα τους, να μην πεινούν, να μην αδικούνται και να είναι όλοι ισότιμοι.

Σήμερα, όπως και πάντα , η εκκλησία στηρίζει τους αδύναμους γιατί δεν έχουμε τη δύναμη να σηκώσουμε το καλάμι και να ψαρέψουμε μόνοι μας. Διότι τα ψάρια τα εξαφάνισαν οι επιτήδειοι και τα καλάμια φορολογούνται. Οπότε η εκκλησία δίνει ψάρια για να βρούμε τη δύναμη να ψαρέψουμε αύριο. Ποιος ξέρει αλήθεια τι θα γίνει!

Εξάλλου η φιλανθρωπία για να μη χάσει την ουσία της, θεωρώ ότι πρέπει να γίνεται στους δρόμους, στις φτωχογειτονιές, έμπρακτα. Είναι ανάγκη να βγούμε στους δρόμους να φροντίσουμε τα εγκαταλειμμένα μωρά, τους άρρωστους, τους ενήλικες, τα πεινασμένα παιδιά. Στη γη η δυστυχία δεν τελειώνει ποτέ.

Όσο υπάρχει η κοινωνία των ανθρώπων θα υπάρχει και η κοινωνία των πληγών αρκεί να γνωρίζουμε όλοι μας ότι η πραγματική δυστυχία μιας χώρας είναι όταν αναζητά ηγέτες για να τη βγάλει από τον όλεθρο που άλλοι ηγέτες την οδήγησαν.

Θα μου επιτρέψετε να θυμηθώ τον μέντορα, πνευματικό μου πατέρα – του οφείλω τα πάντα – μεγάλο Φιλέλληνα, σπουδαίο Φιλάνθρωπο και κομμάτι σπουδαίο της οικογένειας μου, τον Φρίξο Βασ. Παπαχρηστίδη που μου ευχήθηκε: “να ανήκεις πάντα στον κόσμο και αν ανακαλύψεις ότι υπάρχουν φτωχοί στο φεγγάρι πήγαινε κοντά τους γιατί ο φτωχός αγαπά, γνωρίζει το Θεό και είναι εξουθενωμένος από τις υποσχέσεις των ανθρώπων”.

Η κρίση οδηγεί τους ανθρώπους προς την απελπισία. Η ελπίδα χάνεται. Πως μπορείς να ξαναδώσεις ελπίδα σε ένα λαό;

Εκείνο που φοβόμουν περισσότερο όταν ήμουν φοιτητής ήταν η αποτυχία. Θεωρούσα δε ότι το ταλέντο και η ευφυΐα δεν έχουν προσφέρει ποτέ ανοσία στα καπρίτσια της τύχης. Τελικά μόνοι μας πρέπει να αποφασίσουμε τι συνιστά ελπίδα σήμερα.

Αν υπήρχε μια χρόνο μηχανή που να μου γύριζε πίσω θα έλεγα στον εαυτό μου ότι η ζωή δεν είναι μόνο μια λίστα από αποκτήματα, επιτεύγματα. Οι ιδιότητες σου, το βιογραφικό σου, δεν είναι η ζωή σου – στην Ελλάδα το βιώνουμε έντονα-.

Η ζωή είναι δύσκολη και περίπλοκη, πέρα από τη δυνατότητα ελέγχου οποιουδήποτε και η ταπεινότητα αυτής της επίγνωσης θα μας βοηθήσει να επανακτήσουμε την ελπίδα. Μη λησμονούμε ότι οι άνθρωποι , σε αντίθεση με τα άλλα πλάσματα του πλανήτη, μπορούν να μάθουν και να καταλάβουν χωρίς να το βιώσουν.

Ένα από τα πολλά που έμαθα στην περιπλάνηση μου στο τμήμα κλασικών σπουδών ήταν γραμμένο από τον Πλούταρχο: “ό,τι πετυχαίνουμε εσωτερικά μπορεί να αλλάξει την εξωτερική πραγματικότητα”. Είναι μια παράξενη παρατήρηση που όμως αποδεικνύεται αληθινή κάθε ήμερα της ζωής μας.

Εκφράζει την αναπόδραστη σχέση μας με τον έξω κόσμο. Σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά εάν θέλουμε να ξαναγεννηθεί η ελπίδα μέσα μας είναι να επιλέξουμε να χρησιμοποιούμε την επιρροή μας υπέρ εκείνων που δεν έχουν φωνή, να χρησιμοποιούμε την ικανότητα μας να φανταζόμαστε τον εαυτό μας στη θέση όσων δεν έχουν τα πλεονεκτήματα μας.

Διότι αν αυτά που κάναμε ως τώρα δεν αρκούν ας κάνουμε περισσότερα και πιο διαφορετικά, πιο καινοτόμα, πιο ρηξικέλευθα, έως ότου πάψει η απελπισία. Ας σκεφθούμε πιο συστηματικά και σε μεγαλύτερο βάθος τα προβλήματα , μη αποκλείοντας κανέναν από το διάλογο και την αντιπαράθεση των επιχειρημάτων για τον ένα η τον άλλο τομέα της δημόσιας ζωής.

Ο τόπος μας είναι μικρός και τα προβλήματα τεράστια. Διχασμοί και έριδες ας μπουν στο περιθώριο. Το μέλλον απαιτεί άλλο πνεύμα, διαφορετική διάθεση. Η ελπίδα δεν είναι κάτι μαγικό.

Απαιτείται προσπάθεια όλων μας ώστε να βιώσουμε τη χαρά της. Ας γίνει ο καθένας από εμάς εθελοντής της ελπίδας .

Στο θέμα του διαλόγου με την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία ποια είναι η θέση σας; Πρέπει να υπάρχει διάλογος και ποια είναι τα όρια της συνεργασίας των δύο εκκλησιών; Σε όσους λένε ότι δεν πρέπει να υπάρχει επικοινωνία με τον Πάπα τι τους απαντάτε;

Οφείλουν όλοι όσοι ασχολούνται αλλά πολύ περισσότερο κρίνουν δυσμενώς τον Διάλογο και τις προσπάθειες της Ορθοδόξου πλευράς να συνειδητοποιήσουν τη χρονική διάσταση του εγχειρήματος. Όπως και ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει σημειώσει η ένωση των Εκκλησιών δεν είναι επικείμενη, με την έννοια της πραγμάτωσής της εντός μερικών χρόνων, και υπάρχει ο καιρός για τη διεξοδική διαπραγμάτευση όλων των ενούντων σημείων, που δεν εξαντλούνται στο θέμα της Ουνίας ή του Πρωτείου.

Ήδη φάνηκε ότι μετά από δώδεκα Ολομέλειες της Μικτής Θεολογικής Επιτροπής και ακόμη περισσότερες προπαρασκευαστικές συναντήσεις, λίγα έχουν συμφωνηθεί, ωστόσο ουσιώδη, ενώ για τα σημεία που χωρίζουν δεν υπάρχει βιασύνη και πάνω από όλα διάθεση εκχώρησης της εκκλησιαστικής παράδοσης ή της πίστης στο δόγμα και τον Ιησού Χριστό. Δεν πρόκειται να ληφθούν άμεσα αποφάσεις επάνω σε καίρια ζητήματα, όπως έχει δείξει η έως σήμερα πορεία των συζητήσεων.

Αυτό είναι και κακό, λόγω των προφανών συνεπειών που ακολουθούν κάθε ασυμφωνία – ας ανακαλέσουμε εδώ τη μακραίωνη διαίρεση των Εκκλησιών – αλλά και καλό, διότι δεν θα βιαστεί η Ορθόδοξος πλευρά που μας αφορά να οδηγηθεί σε συμφωνίες και παραχωρήσεις πίστης. Πρέπει επίσης να συνειδητοποιηθεί ότι ακόμα και με μεγάλη πίστωση χρόνου ορισμένες βαθιά ριζωμένες παραδόσεις είναι δύσκολο να αντιμετωπισθούν σύμφωνα με μονομερείς επιθυμίες, λόγω των διαστάσεων που έχουν λάβει κεντρικά φαινόμενα όπως αυτό της Ουνίας.

Ίσως η πρώτη εικόνα διασποράς του φαινομένου για κάποιον που έχει μικρή γνώση του θέματος να είναι αισιόδοξη και να αφορά σε περιορισμένη εξάπλωση, αν όμως μελετήσει το φαινόμενο από κοντά θα διαπιστώσει ότι η διεύρυνση που έχει δεχθεί δυσχεραίνει σημαντικά την αντιμετώπισή του. Η Ουνία δεν είναι δυστυχώς περιορισμένη σε μερικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης αλλά έχει εξαπλωθεί σε όλες τις ηπείρους και αυτό θα πρέπει να το συνειδητοποιήσουν όλοι.

Υποθέτουμε ότι η Ορθόδοξος πλευρά δεν επιθυμεί και δεν αναφέρεται στην αντιμετώπιση του ζητήματος μόνο στην Ανατολική Ευρώπη, που όμως και εκεί οι Ουνίτες αριθμούν σε εκατομμύρια, διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός. Το θέμα είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί και χρειάζεται τεράστια υπομονή, σε συνδυασμό με βαθύτατη εκκλησιολογική κατοχύρωση των Ορθοδόξων απόψεων, όχι αποκομένη από την ιστορικότητα των σχετιζόμενων γεγονότων.

Με την ίδια υπομονή πρέπει να αντιμετωπισθεί η εξέταση του Πρωτείου, αν και θα τολμήσω να αναφέρω ότι το θεωρώ – όσο και αν φανεί παράδοξο, πιο βατό θέμα από αυτό της Ουνίας, εάν μάλιστα σταδιακά οι προσπάθειες στραφούν προς τον καθορισμό των συνθηκών άσκησής του, και όχι τόσο προς την κατάργηση ενός θεσμού που για τον παπισμό θεωρείται ιστορικός, πτυχές του δε – όπως τέλος πάντων τις αντιλαμβάνεται και κυρίως ως Πρωτείον τιμής – έχει δεχθεί και η Ορθοδοξία.

Θα προσθέσω όμως ότι η αποκοπή της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας από την ευχαριστιακή σχέση με την Ορθόδοξο Εκκλησία προσβάλλει σημαντικά τη θέση των Ρωμαιοκαθολικών για το Πρωτείο του Επισκόπου Ρώμης στην Οικουμενική Εκκλησία, και θα υπενθυμίσουμε στο σημείο αυτό τις θέσεις του Ελπιδοφόρου Προύσης για το Πρωτείο του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, ειδικά μετά το τέλος της 1ης χιλιετίας.

Είναι δε απόλυτα ορθή η άποψη του Ελπιδοφόρου ότι πρώτος στην Ορθόδοξο Εκκλησία είναι ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, και ότι στο πρόσωπο εκείνου συγκεντρώνονται και οι τρεις διαβαθμίσεις, δηλαδή η τοπική (Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως – Νέας Ρώμης), η επαρχιακή (Πατριάρχης) και η οικουμενική (Οικουμενικός Πατριάρχης).

Επίσης είναι απόλυτη η συμφωνία μας ως προς το ότι το Πρωτείον της Κωνσταντινουπόλεως δεν σχετίζεται με τα δίπτυχα, τα οποία αποτελούν τις καταγραφές της ιεράρχησης που η Εκκλησία Μόσχας ενώ δέχεται έμμεσα καταργεί ρητά. Επίσης, θα θεωρήσουμε ελπιδοφόρα τη συσχέτιση του Πρωτείου με τη συνοδικότητα, που ενσωματώνει και τον υγιέστερο πλέον καθορισμό των τριών επιπέδων της εκκλησιαστικής ζωής (τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο), ωστόσο θα κρίνουμε ότι και εδώ ο δρόμος φαίνεται μακρύς, δεδομένων και των έως πρόσφατα «αμετακίνητων» δηλώσεων Ρωμαιοκαθολικών για τη σημασία του Πρωτείου και τη λειτουργία του.

Όπως δε φάνηκε, δυσχέρειες στην κατανόηση των τριών επιπέδων της εκκλησιαστικής ζωής προκαλούν ακόμα και ορθόδοξες θέσεις, όπως αυτή του Πατριαρχείου Μόσχας, την οποία αντέκρουσε – κατά τη γνώμη μας – επιτυχέστατα ο Ελπιδοφόρος Προύσης. Η πρότασή μας στο σημείο αυτό ξεπερνά το διμερές πλαίσιο και συνιστά ένα πολυμερές άνοιγμα ως προς την πραγμάτευση του ζητήματος.

Θα θέλαμε να δούμε την Ορθόδοξο αντιπροσωπεία να συζητά το θέμα του Πρωτείου του Επισκόπου Ρώμης όχι μόνο με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αλλά και με τις άλλες χριστιανικές ομολογίες, που δεν είμαστε τόσο βέβαιοι ότι το δέχονται με το θετικό βλέμμα στο βαθμό που θέλησε να το αποδείξει ο Καρδινάλιος Walter Kasper. Ίσως η διαχριστιανική πίεση θα έφερνε ταχύτερα και καλύτερα αποτελέσματα και καλό θα ήταν να στραφεί και προς αυτή την κατεύθυνση η Ορθόδοξος πλευρά.

θεωρω ότι είναι πιθανότερη η πρόοδος του Διαλόγου αν τα δυσχερέστερα διακριθούν από τα ευκολότερα σημεία της συζήτησης, ώστε να μην παρακωλύονται οι κοινές συμφωνίες που ενδεχομένως θα προκύψουν. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ουνίας και του Πρωτείου. Εάν η Ουνία είχε αποσυσχετισθεί ως όρος συνέχισης του διαλόγου, εξακολουθώντας ωστόσο να συζητείται παραλλήλως, άλλα ζητήματα θα είχαν τεθεί προ πολλού στο τραπέζι, και μάλιστα αυτό του Πρωτείου που επρόκειτο να συζητηθεί περί τις δύο – τρεις δεκαετίες ενωρίτερα.

Ο διάλογος γίνεται από τα επίσημα εκκλησιαστικά πρόσωπα και συζητείται από θεολογικούς κύκλους, είναι ωστόσο αμφίβολο πόσο έχει την υποστήριξη του λαού, από την ώρα που οι θεολογικοί κύκλοι που εναντιώνονται στις συζητήσεις παρασύρουν – όπως δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης – τα πλήθη και τα στρέφουν εναντίον των κοινών προσπαθειών των δύο Εκκλησιών.

Μια συγκριτική έρευνα κάνει προφανή την κατάσταση: εναντιώνονται στον διάλογο δεκάδες πηγών στο διαδίκτυο και υπεραμύνονται αυτού, μαζί με την έκθεση των προϋποθέσεων και των δυσκολιών του – δεκάδες τυπωμένων βιβλίων από σοβαρότατους εκδοτικούς οίκους. Ο καθημερινός άνθρωπος έχει όμως τακτικότατη πρόσβαση στο διαδίκτυο και βρίσκεται συνεχώς μπροστά σε επιθέσεις εναντίον του Οικουμενισμού.

Προτείνεται επομένως η Ορθόδοξος Εκκλησία να αναλάβει μια εκστρατεία ενημέρωσης για τον διάλογος με έντυπο πληροφοριακό υλικό τα οποίο με κάθε τρόπο θα φθάσει στα χέρια του εκκλησιαστικού ποιμνίου. Ο διάλογος εκπονείται για το καλό των χριστιανών και θα βρει πολλούς περισσότερους υποστηρικτές εάν ο κοινός πιστός πληροφορηθεί από επίσημες πηγές την αλήθεια των προθέσεων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, από ένα φυλλάδιο που θα περάσει κάτω από την πόρτα του.

Προτείνεται τέλος να οργανωθούν συναντήσεις ανάμεσα στα μέλη των χριστιανικών εκκλησιών Ρωμαιοκαθολικών και Ορθοδόξων που βλέπουν με θετικό μάτι τον διάλογο, ώστε η συζήτηση για τα οικουμενικά θέματα να κατέβει από το βάθρο των ιθυνόντων και να αγγίξει τα λαϊκά στρώματα των δύο Εκκλησιών, που δεν είναι άγνωστο ότι σε αρκετές περιοχές της χώρας μας ζουν πλάι πλάι.

Δεν αναφερόμαστε ασφαλώς σε κοινές τελετές και μυστήρια διότι αυτό θα αποτελούσε κατάλυση της πίστης και προεξόφληση μιας εξέλιξης που σε επίσημο εκκλησιαστικό επίπεδο φαίνεται ότι ακόμα θα αργήσει να συμβεί. Η γνωριμία όμως των πεποιθήσεων των διαφορετικών ομολογιών θα μπορούσε να λάβει χώρα σε καθημερινό πλαίσιο, στη γειτονιά, ίσως μάλιστα σε χώρους που δεν σχετίζονται άμεσα με το εκκλησιαστικό περιβάλλον, όπως σε μια αίθουσα συνεστιάσεων και πάντοτε με την επίβλεψη και τη συμβουλευτική καθοδήγηση ιερέων των δύο Εκκλησιών.

Ο διάλογος πρέπει να φθάσει στον καθημερινό άνθρωπο, τον οποίο πολέμιοι αλλά και υποστηρικτές πρέπει να αφήσουν να αποφασίσει μόνος του για τη θέση που θα πάρει απέναντι στις συζητήσεις.

Έξαρση μίσους και ξέσπασμα του φανατικού Ισλαμισμού. Βλέπουμε φρικαλέα εγκλήματα κατά των Χριστιανών και των άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων στην Μέση Ανατολή. Εσείς σε διάφορες ειρηνευτικές αποστολές είχατε την ευκαιρία να δείτε από κοντά τους τζιχαντιστές. Τι είναι αυτό που τους καθοδηγεί. Γιατί υπάρχει αυτό το τυφλό μίσος; Εμείς πόσο κινδυνεύουμε;

Ο δυτικός κόσμος πρέπει να αντιμετωπίσει σοβαρά ακανθώδη προβλήματα: η σταδιακή εξαφάνιση των κρίσιμων ζητημάτων που πυροδοτούσαν τη φαντασία οδήγησε σε δραματική συρρίκνωση του πνευματικού βίου. Η εκδίκηση του ιερού, η επάνοδος δηλαδή της θρησκείας – και εννοώ τις ακραίες καταστάσεις – στο προσκήνιο με την πλέον βίαιη και μισαλλόδοξη εκδοχή της, καταδεικνύει το πνευματικό κενό της κοινωνίας μας. Το οποίο , όσοι διαθέτουν τα μέσα για να γράψουν ιστορία , είναι εκείνοι που συνειδητοποιούν καλύτερα την τραγική φύση της. Εξάλλου όπως δήλωσε και ο Καντ : “Τίποτε το ευθύ δεν μπορεί να προέλθει από τη στραβή ξυλεία της ανθρωπότητας”.

Οι τζιχαντιστές καθοδηγούνται από μίσος για την αλήθεια και τη ζωή. Το φρικαλέο είναι το εξής: η ματαίωση της δύσης απο τους ανθρώπους της Δύσης. Περισσότεροι Ευρωπαίοι από όσο υπολογίζουμε είναι τζιχαντιστές διότι ακριβώς δεν γνώρισαν το Θεό δια μέσου των ανθρώπων . Γνώρισαν μόνο το μίσος , το έγκλημα, τον καιροσκοπισμό, το συμφέρον και την ματαίωση της ίδιας της ζωής. Κινδυνεύουμε όσο εμείς εμφανιζόμαστε ως Χριστιανοί ολοένα και πιο απρόθυμοι να διαδραματίσουμε ρόλο στην ανθρώπινη ζωή και ιστορία.

-Πρέπει να φορολογείται η εκκλησιαστική περιουσία; Ποια είναι η θέσης σας;

Πολλοί είναι εκείνοι που προσβλέπουν σε μια ελεύθερη εκκλησία, αποδεσμευμένη από το κράτος. Αλλά πως μπορεί να αποδεσμευθεί και να επιτελέσει τα καθήκοντα της , όταν παραχώρησε την περιουσία της; Άλλωστε με την υπάρχουσα περιουσία δεν μπορούν να μισθοδοτηθούν ούτε οι κληρικοί. Η εκκλησία επιτελεί κοινωνικό έργο αν και οι πολιτικοί ηγέτες , κατά καιρόν, την κατέστησαν φτωχή.

Αναγνωρίζω ότι η Δόξα της Εκκλησίας δεν είναι τα πλούτη και τα υλικά αγαθά αλλά ο Χριστός και οι Χριστιανοί της. Απαιτείται πολύ καλή ενημέρωση , διότι ο ελληνικός λαός δύσκολα πείθεται σήμερα, για να διαλυθούν οι μύθοι περί εκκλησιαστικής περιουσία , και να φανεί η αγάπη της εκκλησίας για το λαό , που πάντα είναι κοντά Του.

Γνωρίζετε από πρώτο χέρι την ελληνική εκπαίδευση. Τι είναι αυτό που γίνεται λάθος; Πως θα μπορούσε να βελτιωθεί; Είναι μόνο θέμα χρημάτων;

Θα φανεί λίγο περίεργο αλλά σε σχέση με άλλα εκπαιδευτικά συστήματα αναλώνουμε αρκετά χρήματα στην ΕΑΕ. Αξιολογικά μια θέση μαθητή στο σύστημα ειδικής αγωγής κοστίζει το λιγότερο 30.000 ευρώ τον χρόνο χωρίς να συνυπολογίσουμε τις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων και τα επιδόματα γονέων. Μπορούμε να πούμε ότι στη διάρκεια της σχολικής ζωής ενός ατόμου με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ΑμεΑ) περιστρέφεται γύρω του ένας χορός χρημάτων στα οποία ο ίδιος μικρή πρόσβαση έχει αναφορικά με την ποιότητα ζωής του. Η εκπαίδευσή του δε, σταματά στα 22 – 24 χωρίς να υπάρχει ακόμη εκτίμηση για δημιουργία μονάδων αυτόνομης διαβίωσης.

Συχνά στα πεντάστερα ξενοδοχεία μας θα δει κανείς μικρές ομάδες ΑμεΑ από άλλες ευρωπαϊκές χώρες να κάνουν τις διακοπές τους. Ας μην σπεύσει κάποιος να πει ότι είναι γιατί προέρχονται από πλούσιες χώρες. Δεν είναι αποτέλεσμα παροχών αλλά σωστής χρήσης των πόρων.

Το 2013 στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, πριν 5 ημέρες, είχα την ευκαιρία να δω εκ του σύνεγγυς κάποιες αλλαγές που επιτελούντο στη M. Βρετανία . Ακολουθώντας την τακτική του γόρδιου δεσμού, αντί να αναλώνονται στη γραφειοκρατία και τη σύγκρουση υπηρεσιών, οι Άγγλοι δημιούργησαν μια νέα θέση εργασίας (broker). Ο υπεύθυνος αναλαμβάνει να αντλήσει όλα τα κονδύλια που δικαιούται το άτομο και σε συνεργασία μαζί του να κάνει τον προγραμματισμό διαβίωσης και ποιότητας ζωής τόσο σε ετήσια όσο και μηνιαία βάση.

Έτσι καλύπτονται τα όποια έξοδα χρειάζονται για να έχει πρόσβαση το άτομο σε μια ουσιαστική ποιότητα ζωής. Κατά μέσο όρο χρειάζονται 25.000 λίρες τον χρόνο για όλα τα έξοδα άλλα το σημαντικότερο είναι ότι το άτομο τα βλέπει αυτά τα λεφτά όπως στο παράδειγμα με τα ξενοδοχεία. Στις Η.Π.Α. τα τελευταία χρόνια προωθούνται θέσεις απασχόλησης όπως ο προπονητής εργασίας στηρίζοντας τα ΑμεΑ στους χώρους παραγωγής και στην κατεύθυνση της κατάκτησης ανεξάρτητης καθημερινής διαβίωσης.

Πριν λίγα χρόνια η Πολιτεία του Texas, αποφάσισε να εκπαιδεύσει το προσωπικό, στην ουσία να αγοράσει αυτές τις υπηρεσίες, υπολογίζοντας ότι σε μια δεκαετία θα είχε εξοικονόμηση πόρων 2.5 δις δολάρια λόγω της αποτελεσματικότητας της μεθόδου. Παράλληλα οι συνάδελφοι στις ΗΠΑ έχουν αναπτύξει ένα διακριτό κλάδο της ανάλυσης συμπεριφοράς την υποστήριξη θετικής συμπεριφοράς που στόχο έχει να διασπείρει τη γνώση σε κάθε άτομο που παίζει ενεργό ρόλο στην ποιότητα ζωής του ΑμεΑ. Έτσι οι γονείς εκπαιδεύονται και εκπαιδεύουν συγγενείς, φίλους και άλλους γονείς.

Στη βάση των προαναφερθέντων διερωτάται κανείς αν οι πολιτικές αποτελεσματικής διαχείρισης των πόρων είναι πιο ηθικές από τις πολιτικές τύπου « Άη Βασίλη». Η παρούσα συγκυρία των ισχνών αγελάδων είναι και μια ευκαιρία για αποδοτική χρήση του δημοσίου χρήματος.

Σημαντικό εμπόδιο στην αλλαγή αποτελεί η σύγκρουση συμφερόντων ανάμεσα στα υπουργεία Υγείας και Παιδείας. Αλήθεια τι εμποδίζει την συγχώνευση αυτών των υπηρεσιών στην χώρα μας, σε ένα ενιαίο σύστημα ειδικής αγωγής δηλαδή σε μια κοινή δεξαμενή ικανοτήτων με ένα κοινό πλαίσιο δράσης με άξονα την υποστήριξη των ΑμεΑ και την παροχή εκπαίδευσης που θα στοχεύει στην κατάκτηση μιας όσο το δυνατόν πιο ανεξάρτητης διαβίωσης;

Η ενσωμάτωση στην ελληνική πραγματικότητα της ανωτέρω εμπειρίας συνηγορεί υπέρ της διαμόρφωσης όρων κατά του κοινωνικού αποκλεισμού, οι οποίοι θα εστίαζαν:

Στη διάκριση των αναγκών βάσει ανάλυσης της ανομοιογένειας που ενυπάρχει στην κατηγοριοποίηση της κοινωνικής ομάδας των ΑΜΕΑ

Στην απάλειψη των δευτέρας τάξεως διακρίσεων, που συνίστανται στις διακρίσεις με βάση το φύλο, την ηλικία ή/και την εθνικότητα

Στη διασφάλιση της πρόσβασης των ΑΜΕΑ στα γενικά μέτρα για την απασχόληση και την ένταξη στην αγορά εργασίας, χωρίς την κατάργηση των ειδικών μέτρων

Στην άρση των εμποδίων προσπέλασης στην αγορά εργασίας των σχετικών με την υποχρεωτική εκπαίδευση, την κατάρτιση και πρόσβαση στην κοινωνία της πληροφορίας, στα τεχνικά βοηθήματα και κατ’ επέκταση στο δομημένο περιβάλλον και στα μέσα διακίνησης

Στην εξατομικευμένη προσέγγιση των ατόμων με αναπηρία συγκριτικά με την αποτύπωση των αναγκών τους και των αναγκών των επιχειρήσεων βάσει της υλοποίησης μιας ανθρωποκεντρικής προσέγγισης.

Στην εστίαση στις ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες υποστήριξης και ενδυνάμωσής των ατόμων με αναπηρία, ώστε να προσδιορίζει το βαθμό ετοιμότητά τους για την ένταξη στα προγράμματα ετεροααπσχόλησης και αυτοαπασχόλησης.

Στην ανάγκη υλοποίησης συγκεκριμένων προγραμμάτων βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης με ενιαίο σχεδιασμό και συντονισμό, συνεκτιμώντας την οικονομική και πολεοδομική συνθήκη, με εκπροσώπηση των φορέων των ΑΜΕΑ στους συγκεκριμένους σχεδιασμούς.

Στην αυξημένη προστασία των ΑΜΕΑ απέναντι στις απολύσεις με θέσπιση σύγχρονου πλαισίου προστασίας στον ιδιωτικό τομέα, καθώς και εξαίρεση από τα φορολογικά μέτρα, έως την κατάρτιση ενός αντικειμενικού φορολογικού συστήματος, που θα προσδιορίζει με ακρίβεια το κόστος της αναπηρίας στο οικογενειακό εισόδημα.

Οι ανωτέρω προτάσεις κινούνται στην κατεύθυνση μιας πολυδιάστατης αντιμετώπισης του φαινομένου της αναπηρίας, η οποία ενσωματώνει πρωτίστως τις αρχές του κοινωνικού μοντέλου, αλλά προσαρμόζει και πρακτικές του ιατρικού, αναφορικά με τη λειτουργικότητα των πολεοδομικών προσβάσεων.

Το πλαίσιο αυτής της προσέγγισης αντιτίθεται στις πρακτικές περιθωριοποίησης των ατόμων με αναπηρία, όπως διαφημιστικά αναλαμβάνεται από πρωτοβουλίες τηλεμαραθώνιων, που προσιδιάζουν σε ερανικές και συντηρητικής νοηματοδότησης φιλανθρωπία.

Η τελευταία αντίκειται επίσης και στην εκκλησιαστική θεώρηση του θέματος, από την άποψη στήριξης της ιδιοπροσωπίας που συνέχει την θεολογική πρόταση της Εκκλησίας για τα άτομα με αναπηρία. Στη βάση αυτή, δεν συγχέεται η φιλανθρωπική αποστολή και ρόλος της Εκκλησίας, που είναι προσανατολισμένος τόσο στην πρακτική υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής και εργασιακής ένταξης, μέσω της «Φιλανθρωπικής Διακονίας», η οποία επιλαμβάνεται δράσεων με ειδικά κέντρα ενοριακών εξειδικευμένων υπηρεσιών στέγασης και περίθαλψης, κέντρων αποκατάστασης ΑΜΕΑ και κατασκηνώσεις στο πνεύμα κοινωνικοποίησης των ατόμων με αναπηρία (Δελλασούδας, 1997).

​Ωστόσο, το πεδίο δράσης και επιρροής της Εκκλησίας οφείλει να εκφραστεί με μεγαλύτερη δυναμική ενόψει των επιγνώσεων που δημιουργούνται από τις νεότερες θεωρητικές και εμπειρικές προσλήψεις του θέματος σε Ευρωπαϊκό και Ελληνικό επίπεδο. Η σύγχρονη ανάλυση του φαινομένου της αναπηρίας, με τις διευρυνόμενες έννοιες των κοινωνικών ευαισθησιών που προσλαμβάνει στη σημερινή πολιτειακή συνείδηση παγκοσμίως, οφείλει να αντικατοπτριστεί στα θρησκευτικά εκπαιδευτικά εγχειρίδια, καθώς και στον από άμβωνος κηρυγματικό λόγο της Εκκλησίας.

Ο συγχρονισμός της Πνευματικής Διακονίας με τις συλλήψεις των κοινωνιολογικών παρατηρήσεων, ωστόσο, δεν υπολείπει τον εκκλησιαστικό λόγο από την ανακαίνιση της οπτικής επί του θέματος, διότι στην συνθήκη της αναπηρίας αντανακλάται εμφανώς μια ουσιοκρατική διάσταση της ανθρώπινης οντολογίας, η οποία διακονείται καταστατικά από την Εκκλησία. Είναι εξάλλου, αυτή η διάσταση επικαιροποίησης που κομίζει ο εκκλησιαστικός λόγος στην κοσμική σύλληψη του φαινομένου και εκείνη η πτυχή που κοινωνεί το ευρωπαϊκό και παγκόσμιο συγκείμενο με την οικουμενική παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Πιο συγκεκριμένα, στο πλαίσιο ευρωπαϊκού προγράμματος για τη νεανική απασχόληση, οι Μητροπόλεις της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Κρήτης και των Δωδεκανήσων αναπτύσσουν τη δράση «Προώθηση της απασχόλησης μέσω προγραμμάτων κοινωφελούς χαρακτήρα με στόχο τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών και των επιχειρήσεων». Η πρωτοβουλία αφορά 50.000 ανέργους άνω των 25 ετών με αμοιβή 490Ε και 427Ε για κάτω των 25 ετών με κριτήρια πρόσληψης τη διάρκεια ανεργίας, το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα, την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση, το εκπαιδευτικό επίπεδο (όπου απαιτείται).