Πώς και γιατί αχρήστευσαν τη “Διαύγεια”

“Με το «Διαύγεια ΙΙ» κάνουμε ένα καθοριστικό βήμα για διαφάνεια παντού. Για διαφάνεια στην πράξη. Απλά και εύκολα, σύγχρονα και οργανωμένα”.

Τα λόγια ανήκουν στον υπουργό Διοικητικής Μεταρρύθμισης Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του “Διαύγεια ΙΙ” στα τέλη του περασμένου Ιουνίου.

Ωστόσο, η αλήθεια είναι λίγο… διαφορετική. Το Διαύγεια ΙΙ, δεν έχει καμία σχέση με το Διαύγεια όπως το είχαμε γνωρίσει.

Η περίφημη διαφάνεια αρκετές φορές περίπατο και αυτό αποδεικνύεται και στην πράξη. Το tribune.gr φέρνει στο φως της δημοσιότητας καταγγελία πολίτη αναφορικά με τη μη ανάρτηση στο Διαύγεια, συγκεκριμένης απόφασης.

Σύμφωνα με αυτήν, μία πράξη δωρεάν παραχώρησης ακινήτου από το Δήμο Θεσσαλονίκης στο εκκλησιαστικό Γυμνάσιο-Λύκειο Νεαπόλεως, ουδέποτε καταχωρήθηκε στο πρόγραμμα Διαύγεια, όπως και θα έπρεπε βάσει της σχετικής νομοθεσίας. Η πράξη αυτή δεν είναι και η μοναδική που δεν αναρτήθηκε.

Ανάλογες περιπτώσεις έχουν καταγραφεί κατά το παρελθόν και με άλλους Δήμους όπως είναι για παράδειγμα ο Δήμος Σύρου.

Εκτός όμως από τη μη ανάρτηση αποφάσεων στο Διαύγεια, πολλά ερωτηματικά εγείρει η νέα Διαύγεια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε σχέση με πριν κάθε άλλο παρά βολική για τους πολίτες. Ακόμη και να γνωρίζει κανείς τον ΑΔΑ της απόφασης που τον ενδιαφέρει, δύσκολα μπορεί να βρει την απόφαση.

Και αυτό διότι στη συνέχεια πρέπει να προχωρήσει την αναζήτηση μέσα από μια σειρά από φίλτρα, δίχως κανένα νόημα. Κάτι που μόνο εμπόδια δημιουργεί στην αναζήτηση παρά βοηθά. Επίσης πολλές από τις αποφάσεις που είχαν αναρτηθεί στο προηγούμενο Διαύγεια έχουν εξαφανιστεί από το καινούργιο. Η περίφημη “μετάπτωση” που είχε υποσχεθεί ο κύριος Μητσοτάκης παρέμεινε όνειρο θερινής νυκτός.

Τα περίεργα όμως δεν σταματούν εδώ. Στην παλιά Διαύγεια εάν πληκτρολογούσε κανείς κάποια λέξη κλειδί τότε πολύ εύκολα έφτανε είτε στην ακριβή απόφαση που αναζητούσε είτε σε κάποια σχετική. Πλέον εάν πληκτρολογήσει κανείς κάποια λέξη κλειδί το πιο πιθανό είναι να βρεθεί μπροστά σε ένα σωρό αχρείαστες πληροφορίες που περισσότερο μπερδεύουν παρά βοηθούν.

Υποβάθμιση και αναποτελεσματικότητα της νέας Διαύγειας

Στο θέμα της νέας Διαύγειας αναφέρθηκε και η αρμόδια τομεάρχης των ΑΝ.ΕΛ, Μαρίνα Χρυσοβελώνη, η οποία δήλωσε χαρακτηριστικά:

“Δυστυχώς η πρακτική της μη ανάρτησης αποφάσεων εκ μέρους πολλών δημόσιων φορέων στη «Διαύγεια» δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Αυτό όμως που προέκυψε πρόσφατα είναι η υποβάθμιση της όποιας λειτουργικότητας της «Διαύγειας» εξαιτίας της αντικατάστασης της από την λεγόμενη «νέα Διαύγεια».

“Μαζί με τη κυβέρνηση στις 10 του περασμένου Ιουνίου ανασχηματίστηκε και η «Διαύγεια», υποτίθεται για να πάμε σε κάτι καλύτερο. Δυστυχώς η εμπειρία από την λειτουργία του νέου σχήματος 1,5 μήνα μετά οδηγεί -και στις 2 περιπτώσεις- σε αρνητικά συμπεράσματα.

Συγκεκριμένα, ενώ ο κ. Μητσοτάκης υποσχόταν πως «η μετάπτωση του συνόλου των (παλιότερων) αποφάσεων ολοκληρώνεται τις αμέσως επόμενες ημέρες, οπότε και θα είναι άμεσα προσβάσιμες στο σύνολό τους», η πραγματικότητα της «νέας Διαύγειας» αποδεικνύει ακριβώς το αντίθετο

Πλέον εκ των πραγμάτων το Σώμα Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης καλείται να ελέγξει όχι μόνο τους φορείς εκείνους που συστηματικά δεν αναρτούν τις αποφάσεις τους σύμφωνα με τον νόμο για την «Διαύγεια», αλλά και όλους όσους βάζουν εμπόδια στην πρόσβαση των πολιτών στη δημόσια πληροφορία”.

Πολιτικά κόμματα, τράπεζες, κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις

Το πρόγραμμα Διαύγεια τέθηκε για πρώτη φορά σε εφαρμογή την 1η Οτωβρίου 2010. Υπήρξε μία από τις σημαίες της κυβέρνησης Παπανδρέου για διαφάνεια στη δημόσια διοίκηση και πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε μία τομή στη δημόσια διοίκηση και το δημόσιο βίο. Ο κάθε πολίτης μπορούσε να έχει πρόσβαση σε αποφάσεις, δήμων, βουλευτών, υπουργών οι οποίες μάλιστα βάσει του νόμου εάν δεν αναρτώνται στο Διαύγεια δεν είχαν νομική ισχύ.

Ωστόσο, η πραγματικότητα δείχνει ότι η περίφημη διαφάνεια θέλει ακόμη πολύ δουλειά. Για παράδειγμα κάτι που σίγουρα θα πρέπει να βελτιωθεί είναι άμεση δημοσίευση αποφάσεων της δημόσιας διοίκησης, ώστε να μην σημειώνονται καθυστερήσεις.

Επιπλέον θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν αποφάσεις στο Διαύγεια που αυτή τη στιγμή δεν αναρτώνται αλλά η δημοσίευσή τους θα ενίσχυε τη διαφάνεια. Όπως για παράδειγμα αποφάσεις της βουλής, αποφάσεις τραπεζών σχετικά με χρηματοδοτήσεις που γίνονται με δημόσιο χρήμα, αποφάσεις πολιτικών κομμάτων ή ακόμη και εταιρείες που το 50% και πάνω του κύκλου εργασιών της τα τελευταία χρόνια έχει γίνει με κρατικό χρήμα.