Χάος στη ΝΔ με τον ΕΝΦΙΑ – Ο Αυγενάκης μάζεψε άρον άρον την ακραία πρόταση Μητσοτάκη

Ένα μικρό χάος έχει προκληθεί στη ΝΔ με αφορμή την… καινοτόμα πρωτοβουλία που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη ΔΕΘ για μεταφορά του ΕΝΦΙΑ στους δήμους με παράλληλη κατάργηση της κρατικής επιχορήγησης στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Το κλίμα στο εσωτερικό της ΝΔ ήταν ήδη επιβαρυμένο από την εξαγγελία Μητσοτάκη, δεδομένου ότι ο Πρόεδρος της ΝΔ κατάπιε «αμάσητη» την πρόταση που είχε καταθέσει η Δράση του Θόδωρου Σκυλακάκη και του Στέφανου Μάνου για τον ΕΝΦΙΑ, η οποία θέτει τις βάσεις για να γίνει η επιβάρυνση του ΕΝΦΙΑ για τους πολίτες πολύ χειρότερη από ότι είναι σήμερα.

Η προγραμματική δήλωση από πλευράς Κυριάκος Μητσοτάκη, με σκληρά ταξικά χαρακτηριστικά και ακραίας νεοφιλελεύθερης αντίληψης, εμπνευστής της οποίας φαίνεται ότι είναι η Δράση των Στ. Μάνου και Θ. Σκυλακάκη, κόμμα που από τις αρχές του 2017 έχει προσχωρήσει στη ΝΔ, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις τόσο σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όσο και στο ίδιο το εσωτερικό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για το ακραία νεοφιλελεύθερο μέτρο.

Τη στιγμή που έχουν καταγραφεί έντονες αντιδράσεις από πλευράς αυτοδιοικητικών στελεχών, ο γραμματέας της Πολιτικής Επιτροπής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Λ. Αυγενάκης, αρθρογραφώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, επιχείρησε να «συμμαζέψει» τις δυσμενείς επιπτώσεις που προμηνύει η προγραμματική δήλωση του κ. Μητσοτάκη, ακυρώνοντας όμως τόσο όσα είπε ο αρχηγός του στη ΔΕΘ αλλά και όσα μια ημέρα νωρίτερα είχε πει η εκπρόσωπος της Ν.Δ., Μαρία Σπυράκη.

Υπενθυμίζεται ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης εξήγγειλε την είσπραξη και τον καθορισμό του ύψους του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους, σε συνδυασμό με ισόποση περικοπή των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) που επιχορηγούνται από το κράτος -όπως υπονοεί η αναφορά του για την περικοπή 2 δισ. ευρώ ΚΑΠ, «όσα δηλαδή προβλέπουμε να εισπράξουμε από τον ΕΝΦΙΑ».

Κάτι που, όπως έχει καταγράψει σε ρεπορτάζ της η «Εφ.Συν.», βασιζόμενο στη μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΙΤΑ), θα προκαλέσει τρομερές ανισότητες μεταξύ των δήμων, με τις πλούσιες περιοχές να πολλαπλασιάζουν τα έσοδά τους, στις δε λαϊκές γειτονιές ή σε ακριτικούς δήμους οι πόροι να μειώνονται έως και κατά 88%.

Τρεις ημέρες μετά την προγραμματική δήλωση του κ. Μητσοτάκη, ο κ. Αυγενάκης έσπευσε να μιλήσει για «αναδιανεμητικό μηχανισμό», με τον οποίο -υποστήριξε, χωρίς όμως να γίνεται πιο συγκεκριμένος- «οι δήμοι με αυξημένες εισπράξεις ΕΝΦΙΑ θα δίνουν (αυτοματοποιημένα) στους φτωχότερους δήμους».

Προκειμένου να αντικρούσει τα ζητήματα αντισυνταγματικότητας που εγείρει η κυβέρνηση, εξήγησε ότι ο φόρος θα επιβάλλεται από το υπουργείο Οικονομικών, «μετά από πρόταση του οικείου δημοτικού συμβουλίου». Σε αντίθεση, όμως, με τον κ. Μητσοτάκη, ο κ. Αυγενάκης υποστήριξε ότι η είσπραξη του ΕΝΦΙΑ θα παραμείνει στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Προχθές, η κ. Σπυράκη (μιλώντας στον ΑΝΤ1), είχε πει ότι ο ΕΝΦΙΑ «θα εισπράττεται από τους δήμους» ως ανταποδοτικό τέλος, επαναλαμβάνοντας μάλιστα τον υπολογισμό του κ. Μητσοτάκη για 2 δισ. ευρώ. Ο κ. Αυγενάκης απέφυγε να αναφερθεί στην περικοπή των πόρων που περιλαμβάνει η εξαγγελία του προέδρου του.

Εξαγγελία άνευ προμελέτης

Το συμπέρασμα είναι ότι η εξαγγελία-βόμβα της Ν.Δ. έγινε χωρίς να έχουν μελετηθεί βασικά ζητήματα, παρά μόνο για να εξυπηρετήσει το αφήγημα της μείωσης του ΕΝΦΙΑ και να βρει απήχηση σε όσους απαιτούν λιγότερο κράτος και μείωση των κρατικών δαπανών. Αλλωστε, όπως αποκάλυψε στο χθεσινό της φύλλο η «Εφ.Συν.», η… συνταγή της εξαγγελίας ανήκει στη νεοφιλελεύθερη Δράση, των Στ. Μάνου και Θ. Σκυλακάκη. Είχε προτείνει από το 2014 τη μετατροπή του φόρου ακίνητης περιουσίας σε ανταποδοτικό δημοτικό τέλος, με ταυτόχρονη κατάργηση της κρατικής επιχορήγησης των δήμων.

Μια πρόταση που θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ανισότητες μεταξύ δήμων, με σκληρά ταξικά χαρακτηριστικά. Οι περισσότεροι δήμοι, καταγράφοντας μείωση εσόδων, θα αναγκαστούν να αυξήσουν τη φορολογία ή να επιλέξουν την πρακτική των ιδιωτικοποιήσεων, που έχει αποδειχθεί με διεθνή παραδείγματα ότι προσφέρει στους δημότες αυξημένο κόστος και χειρότερης ποιότητας υπηρεσίες.

«Η πρόταση του κ. Μητσοτάκη δεν εκπλήσσει» σχολίασε χθες (Epsilon) ο υπουργός Εσωτερικών, Αλ. Χαρίτσης. «Εντάσσεται σε ένα συνολικό πρόγραμμα της Ν.Δ., που βρίσκεται στον πυρήνα μιας νεοφιλελεύθερης προσέγγισης για την οικονομία και την κοινωνία» πρόσθεσε, συμπληρώνοντας ότι αντίστοιχη πρόταση «έχει διατυπωθεί από το ΔΝΤ ήδη από το πρώτο Μνημόνιο».

Έκανε τη ΝΔ… Δράση: Έμπνευση Μάνου – Σκυλακάκη ο ΕΝΦΙΑ του Μητσοτάκη

Οπως αποκαλύπτει σήμερα η «Εφ.Συν.», η Δράση είχε προτείνει από τον Σεπτέμβριο του 2014 τη «μετατροπή της φορολογίας της ακίνητης περιουσίας σε ανταποδοτικό τέλος υπέρ των δήμων, με ταυτόχρονη κατάργηση της χρηματοδότησης των δήμων από τον (σ.σ. κρατικό) προϋπολογισμό».

«Ετσι», προσέθετε η Δράση στην ανακοίνωση που εξέδωσε στις 9/9/2014, «θα ενισχυθεί η ανεξαρτησία των δήμων και θα υπάρχει λογοδοσία για την οικονομική τους διαχείριση».

Μια επιχειρηματολογία που χρησιμοποίησε και ο πρόεδρος της Ν.Δ. μιλώντας στη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ, από όπου και εξήγγειλε τη συγκεκριμένη «πρωτοβουλία λογοδοσίας». Σύμφωνα με αυτήν, μέχρι το 2021 θα έχει περάσει στους δήμους η είσπραξη και ο καθορισμός του ΕΝΦΙΑ, με ταυτόχρονη όμως περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης (Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι -ΚΑΠ) των δήμων, τους οποίους υπολόγισε σε 2 δισ. ευρώ «όσα δηλαδή προβλέπουμε ότι θα εισπράττουμε από τον ΕΝΦΙΑ» – αναφορά που ουσιαστικά προαναγγέλλει την αντικατάσταση σχεδόν του συνόλου των ΚΑΠ με τον ΕΝΦΙΑ.

Στην περίπτωση που αυτή η εξαγγελία εφαρμοστεί όπως διατυπώθηκε, θα δημιουργήσει μεγάλες ανισότητες μεταξύ δήμων, με σκληρά ταξικά χαρακτηριστικά, όπως κατέγραψε στο χθεσινό της ρεπορτάζ η «Εφ.Συν.».

Δήμοι με ακίνητα αξίας θα πολλαπλασιάσουν τα έσοδα τους (π.χ Φιλοθέη-Ψυχικό κατά 431%), ενώ λαϊκές συνοικίες θα έχουν μειωμένους πόρους (π.χ. Αιγάλεω κατά -74%). Μονόδρομος θα είναι για τους δεύτερους να αυξήσουν τους φόρους των δημοτών τους. Περαιτέρω, όμως, ταξικές ανισότητες εγκυμονούν ακόμα και εντός των ίδιων των δήμων.

Μονιμοποιεί το «χαράτσι»

Ο κ. Μητσοτάκης έδωσε ανταποδοτικά χαρακτηριστικά στον «δημοτικό ΕΝΦΙΑ», συνδέοντας την αυξομείωσή του με την παροχή υπηρεσιών και καθιστώντας ως πιθανότερη τη μετατροπή του φόρου σε τέλος – και δεδομένη τη μονιμοποίηση ενός άδικου «χαρατσιού».

Προκύπτει επομένως ένα σοβαρό ενδεχόμενο το φορολογικό βάρος του ακινήτου να μεταφερθεί από τον ιδιοκτήτη στον ενοικιαστή.

Σήμερα το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ) βαρύνει θεωρητικά τον ιδιοκτήτη, αλλά στην πράξη καταβάλλεται από τον ενοικιαστή – στο όνομα του οποίου εκδίδεται ο λογαριασμός της ΔΕΗ.

Σε αυτό το σενάριο, το φορολογικό βάρος (ή έστω μέρος) ενός ιδιοκτήτη ακινήτου μετακυλίεται ως βραχνάς στον ενοικιαστή. Ενδεχομένως να μεταφερθεί και με έμμεσο τρόπο, όπως την απαίτηση αύξησης του ενοικίου.

Οπως και να ‘χει, το αποτέλεσμα είναι η διεύρυνση των ταξικών ανισοτήτων, στην περίπτωση που ένας ιδιοκτήτης ακινήτων καταβάλλει φόρους μόνο για το ακίνητο κατοικίας, μεταφέροντας το φορολογικό βάρος των υπολοίπων ακινήτων στον ή στους ενοικιαστές του.

Διάχυτη ανησυχία

Το παραπάνω σενάριο είναι πολύ σοβαρό σύμφωνα με πλήθος αυτοδιοικητικών στελεχών που επικοινώνησε η «Εφ.Συν.». Από την άλλη, εξίσου καλοί γνώστες αντίστοιχων θεμάτων υποστηρίζουν αφενός ότι «το ΤΑΠ έχει μετακυλιστεί σε ενοικιαστές επειδή είναι χαμηλό ως ποσόν» και επομένως ότι «αν μεγαλώσει αυτό το ποσόν θα προκύψουν αντιδράσεις», αφετέρου ότι «ήδη υπάρχουσες στρεβλώσεις δεν πρόκειται να διευρυνθούν».

«Είναι ένα υπαρκτό σενάριο κοινωνικής αδικίας», συμφωνεί ο δήμαρχος Πετρούπολης, Β. Σίμος (ένας από τους πέντε δημάρχους του ΚΚΕ). «Αλλά είναι δευτερεύον», προσθέτει. Ξεκαθαρίζοντας τη διαφωνία του με τον ΕΝΦΙΑ, «πόσω δε μάλλον στη διαδικασία να τον επιβάλλω ως πρόσθετο τέλος», εστιάζει στον κίνδυνο κατασχέσεων και δημεύσεων περιουσιών.

«Από 1η Μάη έχει τεθεί σε εφαρμογή η ηλεκτρονική κατάσχεση για χρέη στους δήμους άνω των 500 ευρώ. Δηλαδή, να του βάλω έναν ακόμη φόρο, να του λέω “δώσε μου τον ΕΝΦΙΑ”, και αν κάποιος δεν έχει να τον πληρώσει, να του βάζω και προσαυξήσεις ή να κάνω και κατασχέσεις εις χείρας τρίτων; Δεν είναι αυτός ο ρόλος των δήμων ούτε των δημάρχων ως πολιτικές οντότητες», τονίζει.

Περιγράφει τα εξής: «Οι περισσότερες οφειλές είναι από κόσμο που δεν μπορεί να πληρώσει. Τέλη αποχέτευσης, κλήσεις κ.λπ. Τώρα, με τον διακανονισμό των 100 δόσεων, είναι που έρχονται να πληρώσουν. Μιλάμε, δηλαδή, ότι για χρέη 250 ή 1.000 ευρώ, κάνουν διακανονισμούς για να πληρώνουν 7 ή 10 ευρώ τον μήνα. Σε αυτόν που υποφέρει και στενάζει να πω εγώ “δώσε και ΕΝΦΙΑ”;»

«Παίρνουμε τα εύσημα για το κοινωνικό μας έργο, ενώ η κρατική χρηματοδότηση στους δήμους έχει υποστεί τις μεγαλύτερες περικοπές από όλους τους δημόσιους οργανισμούς. Κατά 65% από το 2010. Και λένε σήμερα “τα χρήματα που σου έκοψα, πάρ’ τα από τον ΕΝΦΙΑ. Για να είσαι οικονομικά αυτοτελής.

»Ακούγεται πολύ ωραίο, αλλά δεν είναι έτσι. Να γίνω οικονομικά αυτοτελής από πού; Από τα τέλη των δημοτών. Ποια είναι η ευθύνη του κράτους απέναντι στους δήμους, από τη στιγμή που οι δήμοι είναι κομμάτι του κράτους;» καταλήγει ο κ. Σίμος.

«Ευνοεί τις μεγάλες περιουσίες, αυξάνει τις κοινωνικές ανισότητες»

Πρόταση – «Φρανκενστάιν» χαρακτήρισε την εξαγγελία του προέδρου της Ν.Δ., ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Δ. Τζανακόπουλος, υποστηρίζοντας περαιτέρω ότι «είναι απολύτως και αναμφισβήτητα αντισυνταγματική». Σύμφωνα με τον κ. Τζανακόπουλο, η προγραμματική δήλωση του Κυρ. Μητσοτάκη «αν μπορούσε να εφαρμοστεί θα οδηγούσε βραχυπρόθεσμα σε αύξηση τελικά του ΕΝΦΙΑ, καθώς θα περιόριζε άμεσα τους πόρους στη μεγάλη πλειονότητα των δήμων της χώρας και θα δημιουργούσε δήμους δύο και τριών ταχυτήτων» και επιπλέον «ευνοεί τις μεγάλες περιουσίες και αυξάνει τελικά τις κοινωνικές ανισότητες»

Λέγοντας ότι η εξαγγελία του προέδρου της Ν.Δ. για είσπραξη του ΕΝΦΙΑ από τους δήμους με ταυτόχρονη περικοπή της κρατικής χρηματοδότησης «έχει στόχο να ανατρέψει τη μεγάλη προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση, με αύξηση 5% των ΚΑΠ, για τον εξορθολογισμό της χρηματοδότησης και την αναπτυξιακή ενίσχυση της Αυτοδιοίκησης», ο υπουργός Εσωτερικών Αλ. Χαρίτσης καταλόγισε στον κ. Μητσοτάκη προσπάθεια «να περάσει μία λογική πλήρους ανταποδοτικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών», εξηγώντας περαιτέρω:

«Οι πλούσιοι δήμοι θα έχουν σημαντικές εισπράξεις και θα παρέχουν υψηλές υπηρεσίες, ενώ οι φτωχοί δήμοι θα έχουν δύο επιλογές.

»Είτε να συρρικνώσουν τις υπηρεσίες που παρέχουν στους δημότες τους είτε να εκχωρήσουν βασικές τους λειτουργίες στα ιδιωτικά συμφέροντα.

»Αυτή ακριβώς είναι η στόχευση της πρότασης Μητσοτάκη και ταυτίζεται πλήρως με την πρόταση που είχε κάνει το ΔΝΤ.

»Κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την Αυτοδιοίκηση. Είχαμε δει και το προηγούμενο διάστημα τέτοιου είδους επιχειρηματολογία για την καθαριότητα.

»Στόχος είναι να επεκταθεί αυτή η λογική σε όλες τις δομές των δήμων».