Γιατί η κυβέρνηση μπορεί πραγματικά να περιορίσει τις απώλειες στις συντάξεις

Κατά 1,5 δισ. ευρώ μεγαλύτερη σε σχέση με την αρχικά αναμενόμενη είναι η εξοικονόμηση η οποία προκύπτει από τη μεσοπρόθεσμη εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου σ’ ό,τι αφορά τις συντάξεις. Και αυτό λόγω του ότι οι περικοπές έως 18% στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2019 θα αποδώσει περισσότερο σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις, ενώ το κόστος για τις νέες συντάξεις αποδεικνύεται πολύ χαμηλότερο από όσο είχε προϋπολογισθεί.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του capital.gr , οι δαπάνες για συντάξεις, νέες και παλιές, πέφτουν κατά 4,5 δισ. ευρώ, στην κρίσιμη 5ετία, δηλαδή μεταξύ 2015 (έναν χρόνο πριν από την έναρξη εφαρμογής του εν λόγω νόμου) έως και το 2019, οπότε θα εφαρμοσθούν οι περικοπές στις κύριες συντάξεις.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Πολιτικής το οποίο ψήφισε η κυβέρνηση την περασμένη Πέμπτη, σ’ ό,τι αφορά την εξέλιξη των εν λόγω δαπανών.

Αντίθετα, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μεσοπροθέσμου Προγράμματος που ψήφισε ένα χρόνο πριν, δηλαδή τον περασμένο Ιούνιο, η εξοικονόμηση από τις περικοπές στις συντάξεις την περίοδο 2015 -2019 εκτιμόνταν μόλις στα μόλις 3 δισ. ευρώ έναντι 4,5 δισ. ευρώ που προβλέπει το νέο Μεσοπρόθεσμο.

Παράθυρο για περιορισμό των μειώσεων

Στην υπερ-απόδοση της υλοποίησης του νόμου Κατρούγκαλου (εξοικονόμηση 4,5 δισ. ευρώ την περίοδο 2015 -2019 έναντι αρχικών προβλέψεων για 3 δισ. ευρώ) πάτησε, όπως σημειώνουν στο Capital αρμόδια στελέχη των ταμείων, η υπουργός Εργασίας, κυρία Έφη Αχτσιόγλου, δηλώνοντας την περασμένη εβδομάδα από τις Βρυξέλλες πως εξετάζεται να βοηθηθούν αυτοί που πλήττονται ή να περιορισθεί το μέτρο, δηλαδή να αλλάξουν (σ.σ. να μειώσουν) –όπως η ίδια σημείωσε– το ανώτατο πλαφόν του 18% στις μειώσεις από την 1η Ιανουαρίου 2019.

Μ’ άλλα λόγια, η “βοήθεια” όσων συνταξιούχων πλήττονται (π.χ. μέσω της παροχής ενός εφάπαξ επιδόματος τύπου “κοινωνικού επιδόματος αλληλεγγύης) ή ο “περιορισμός” των περικοπών θα μπορούσε να υλοποιηθεί λόγω του ότι οι περικοπές τις οποίες έχει ψηφίσει η κυβέρνηση σε βάρος των συντάξεων φέρνουν μεγαλύτερη –από την αρχικά αναμενόμενη– εξοικονόμηση στα ταμεία των ασφαλιστικών φορέων και συνεπώς του Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης. Έτσι η η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να μετριάσει άμεσα ή έμμεσα αυτές τις περικοπές.

Το ενδεχόμενο αλλαγών στις περικοπές στις συντάξεις δεν απέκλεισε και ο ίδιος ο επικεφαλής του EWG, ο κ. Χανς Φάιλμπριφ, δηλώνοντας πως “όποια αλλαγή υπάρξει θα πρέπει να γίνει μετά από συζήτηση με τους θεσμούς”, υπενθυμίζοντας παράλληλα, πως “αυτό κάνουν και χώρες εκτός προγράμματος”.

Η εξίσωση της υπεραπόδοσης

Η εκτίναξη της απόδοσης των περικοπών στις συντάξεις κατά 33% (4,5 δισ. ευρώ έναντι 3 δισ. ευρώ) οφείλεται στην υποεκτίμηση των συνεπειών από την εφαρμογή των μειώσεων τόσο στις νέες, όσο και στις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις.

Πιο αναλυτικά:

– Η εξοικονόμηση από τις νέες κύριες συντάξεις, δηλαδή από εκείνες τις συντάξεις τις οποίες λαμβάνουν οι συνταξιούχοι που έκαναν το σχετικό αίτημα μετά τη 13η Μαΐου του 2016 (σ.σ. ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου), αποδεικνύεται κατά 700 εκατ. ευρώ υψηλότερη, όπως προκύπτει από τη σύγκριση των προβλέψεων μεταξύ του φετινού και του περσινού Μεσοπρόθεσμου.

Και αυτό γιατί οι νέες συντάξεις ήταν αφενός λιγότερες σε πλήθος (δεδομένου ότι το 1/3 των αιτήσεων κρίνεται άκυρο, ενώ καθυστερεί η εκκαθάρισή τους) και αφετέρου χαμηλότερες σε ύψος.

– Επίσης, κατά 750 – 800 εκατ. ευρώ μεγαλύτερη θα είναι η εξοικονόμηση από τις περικοπές στις καταβαλλόμενες κύριες (500 εκατ. ευρώ) και επικουρικές (150 – 200 εκατ. ευρώ) κατά τη 12η Μαΐου 2016 συντάξεις, οι οποίες θα ισχύουν από την 1η Ιανουαρίου 2019, όπως προκύπτει από το Μεσοπρόθεσμο.

Και αυτό γιατί το ανώτατο πλαφόν του 18% στις μειώσεις των συντάξεων με αρνητική “προσωπική διαφορά” (σ.σ. τέτοια διαφορά θα προκύψει σε όσες συντάξεις προκύψουν χαμηλότερες μετά τον επανυπολογισμό τους) αφαιρεί συνολικά υψηλότερο ποσό από τις αποδοχές των συνταξιούχων σε σχέση με εκείνο το οποίο αρχικά προβλεπόταν. Eξάλλου, από την εφαρμογή μόνο των μέτρων του 2019-2021 προκύπτει υψηλότερη απόδοση 400 εκατ. ευρώ.

Έτσι, σύμφωνα με το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα οι δαπάνες για κύριες και επικουρικές συντάξεις το 2019 θα πέσουν στα 25,420 δισ. ευρώ έναντι των 30,006 δισ. ευρώ στα οποία ανερχόταν το 2015, δηλαδή πριν ισχύσει ο νόμος Κατρούγκαλου.

Αντίθετα, το περσινό Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα προέβλεπε πως οι δημόσιες δαπάνες για συντάξεις θα πέσουν στα 26,932 δισ. ευρώ. Συνεπώς η απόκλιση μεταξύ των δύο προβλέψεων ανέρχεται –όπως ήδη έχει επισημανθεί– στα 1,512 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί πως η απόκλιση αυτή συρρικνώνεται σταδιακά μετά το 2019.

Μαζί της συρρικνώνεται, φυσικά, και η υπεραπόδοση της υλοποίησης των περικοπών η οποία εμφανίζεται έως το προαναφερθέν έτος. Συγκεκριμένα, το 2020 η απόκλιση των προβλέψεων μεταξύ παλιού και νέου Μεσοπρόθεσμου περιορίζεται στα 1,246 δισ. ευρώ, ενώ το 2020 στα 870 εκατ. ευρώ. Και αυτό, κυρίως, γιατί η έστω και καθυστερημένη καταβολή των εκκρεμών συντάξεων θα αυξήσει σταδιακά τη δαπάνη για το σύνολο των συντάξεων.