Διχασμένη η Αλβανία μετά τη μουσουλμανική προσβολή στο άγαλμα του Γεωργίου Καστριώτη

Η κάλυψη του μνημείου του Γεώργιου Καστριώτη, χριστιανού Βυζαντινού Άρχοντα που θεωρείται εθνικός ήρωας της Αλβανίας, με δύο γιγάντιες οθόνες κατά την υπαίθρια προσευχή χιλιάδων Αλβανών μουσουλμάνων την ημέρα του Κουρμπάν Μπαϊράμι, στην ομώνυμη κεντρική πλατεία των Τιράνων, έχει προκαλέσει μεγάλες αντιδράσεις μεταξύ των Αλβανών.

Ο άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφονται οι αντιδράσεις αφορά κυρίως το ερώτημα αν υπήρξε ή όχι σκοπιμότητα και σε τι μπορεί να οφείλεται.

Ο μουφτής των Τιράνων, Ύλι Γκούρα, απέρριψε τις κατηγορίες μερίδας των ΜΜΕ, περί σκόπιμης ενέργειας με αφετηρία το θρήσκευμα και επικαλέστηκε τεχνικούς λόγους.

Θεωρεί τις αντιδράσεις «προσπάθεια από το εσωτερικό και εξωτερικό για να βλάψει την θρησκευτική ανοχή και αρμονία στη χώρα».

Από την πλευρά τους, ωστόσο, αρκετοί Αλβανοί, δημοσιογράφοι, πολιτικοί και διανοούμενοι, καταδίκασαν με κατηγορηματικό τρόπο την ενέργεια αυτή.

Οι φανατικοί Αλβανοί μουσουλμάνοι αντιπαθούν τον Γεώργιο Καστριώτη, γνωστό και ως Σκεντέρμπεη, εθνικό ήρωα των Αλβανών, που πολέμησε εναντίον της Οθωμανικής εισβολής, θεωρώντας τον εχθρό της θρησκείας τους.

Υποστηρίζουν ότι ήταν «ένας αχάριστος» προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία, «η οποία φρόντισε μέχρι που πήρε τον τίτλο “μπέης” και εκείνος στράφηκε εναντίον της, περνώντας στο στρατόπεδο των Χριστιανών και πολεμώντας κατά της κυριαρχίας της». Η κυβέρνηση πάντως απέφυγε να πάρει θέση σε αυτή τη διένεξη.

Οι μουσουλμάνοι προσεύχονται στην κεντρική πλατεία των Τιράνων.

Ποιος ήταν ο Γεώργιος Καστριώτης

Ο Γεώργιος Καστριώτης ή Σκεντέρμπεης (1404 ή 1405 – 1468), γιος του Βυζαντινού άρχοντα Ιωάννη Καστριώτη, υπήρξε μία ηρωική μορφή που κάτω από την πορφυρή σημαία με τον δικέφαλο αετό, την σημαία του Βυζαντίου, πολέμησε επί δεκαετίες κατά των Οθωμανών, με αμέτρητες νίκες.

Το προσωνύμιο Σκεντέρμπεης το πήρε από τους Τούρκους που τον θεώρησαν ισάξιο με τον Μεγάλο Ισκαντάρ ή Σκεντέρ, δηλαδή τον Μέγα Αλέξανδρο.

Η Αλβανία τον θεωρεί ως τον μεγαλύτερο Αλβανό και εθνικό της ήρωα.

Σύγχρονος του Καστριώτη υπήρξε ο Marinus Barletius (Μαρίνο Μπαρλέτι) λατινόφωνος ιερέας, μελετητής της ιστορίας, της κλασσικής λογοτεχνίας και της λατινικής γλώσσας.

Ο Μπαρλέτι γεννήθηκε στην Σκόδρα που ήταν κτήση Βενετικής Δημοκρατίας, ακολούθησε τον Καστριώτη στους αγώνες του όπου έχασε και τους γονείς του.

Κατέγραψε τα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν.

Με τον θάνατο του Καστριώτη αναχώρησε για την Ιταλία όπου το 1508 εξέδωσε στα λατινικά το έργο του με τίτλο “Historia de vita et gestis Scanderbergi, Epirotarum principis” δηλαδή «Η ιστορία της ζωής και των έργων του Σκεντερμπέη, πρίγκηπα των Ηπειρωτών».

Πράγματι ο Καστριώτης έτσι αποκαλείτο και έτσι αποκαλούσε εαυτόν. Εξάλλου την εποχή εκείνη δεν υπήρχε αλβανικό έθνος και αλβανική εθνική συνείδηση. Μόνο η γλώσσα που θα αποκληθεί αργότερα arberi, αρβανίτικα και αιώνες μετά Σκιπετάρικα είχε αρχίσει να διαμορφώνεται σαν μία γλώσσα συνεννόησης ανάμεσα σε αλλόφυλλα και αλλόγλωσσα στοιχεία που κατοικούσαν σε διάφορες περιοχές των νότιων και δυτικών Βαλκανίων.

Τα Αλβανικά ταχυδρομεία το 1968 εξέδωσαν μία σειρά γραμματοσήμων για να 500 χρόνια από τον θάνατο του Γεώργιου Καστριώτη. Το γραμματόσημο των 80q. εικονίζει το βιβλίο του Μπαρλέτι το οποίο αποκαθιστά την ιστορική αλήθεια και αναφέρεται στον «Πρίγκηπα των Ηπειρωτών».

Το επίθετό του παρουσιάζει και την πραγματική του καταγωγή αφού ο παππούς του, Κωνσταντίνος Καστριώτης (1390), ήταν ηγεμόνας της περιοχής της Καστοριάς και της Ημαθίας.

Πατέρας του ήταν ο Ιωάννης Καστριώτης, ηγεμόνας της Κρόιας ενώ η μητέρα του καταγόταν από τη Σερβία (Βοϊσάβα).

Λίγο καιρό πριν την Άλωση της Πόλης κι ενώ ο σουλτάνος Μουράτ Β’ κατακτούσε την μια βυζαντινή επαρχία μετά την άλλη, ζητά από τον ηγεμόνα της Κρόιας ως εκδήλωση υποταγής και εγγύηση της κυριαρχίας του, την ομηρία των 4 γιων του ένας εκ των οποίων ήταν ο Γεώργιος.

Ο Ι. Καστριώτης δέχτηκε και τα παιδιά του αφού ασπάσθηκαν τον ισλαμισμό (ήταν χριστιανοί), βρέθηκαν να ανατρέφονται στη σουλτανική αυλή της Ανδριανουπόλεως παρέα με τον μετέπειτα Πορθητή της Πόλεως, Μωάμεθ τον Β’.

Ο σουλτάνος Μουράτ, βλέποντας την εξαιρετική πρόοδο και τα χαρίσματα του ελληνόπουλου, του προσέδωσε την τουρκική ονομασία «Ισκεντέρ μπέη» (Σκεντέρμπεης) που σημαίνει «Αλέξανδρος ηγεμών».

Παρόλη την οθωμανική ανατροφή του, ο Γεώργιος δεν ξεχνούσε τις ρίζες του.

Η είδηση του θανάτου των γονιών του και η καταπίεση των ομοεθνών του από τον τουρκικό ζυγό έδωσαν το έναυσμα στον Σκεντέρμπεη να λιποτακτήσει σε μάχη στη Σερβία και να επιστρέψει στα πατρογονικά του εδάφη.

Αφού νυμφεύεται την Ανδρονίκη Κομνηνή, ο Γεώργιος Καστριώτης στις 28 Νοεμβρίου 1443 κηρύσσει την επανάστασή του κατά των Οθωμανών.

Ως έμβλημά του χρησιμοποίησε τον βυζαντινό δικέφαλο αετό σε κόκκινο φόντο, τη σημερινή πλέον σημαία της Αλβανίας.

Ο Γεώργιος Καστριώτης χάρη στις πολεμικές του αρετές κατάφερε να απελευθερώσει την επαρχία του από την τουρκική κατοχή και να προκαλέσει το θαυμασμό στην χριστιανική Δύση που ανέμενε την οθωμανική απειλή.

Ήταν τόσο μεγάλες οι επιτυχίες του Καστριώτη που ανάγκασε τον ίδιο τον σουλτάνο να εκστρατεύσει εναντίον του.

Χαρακτηριστικοί είναι και οι έπαινοι του πάπα Κάλλιστρου Γ’, ονομάζοντας τον Καστριώτη «ιππότη του Χριστού» και «αθλητή του Θεού».

Ακόμη και μετά την Άλωση της Πόλης (1453), ο Σκεντέρμπεης δρούσε ανενόχλητος μέχρι τον θάνατό του.

Στις 17 Ιανουαρίου 1467 και σε ηλικία 63 ετών πέθανε από ελονοσία.

Θάφτηκε με τις τιμές που αρμόζουν σε έναν θρύλο στο Ναό του Αγίου Νικολάου στο Αλέσσιο (αρχαία Λισσός).

Ο ίδιος ο Καστριώτης ήταν ελληνομαθής και όλες του οι επιστολές προς τους ηγεμόνες της Δύσης και το Σουλτάνο γράφονταν στα ελληνικά, παρουσιαζόμενος μάλιστα ως απόγονος των Ηπειρωτών κι όχι των Ιλλυριών (βλέπε επιστολή προς τον Ιταλό Ursini, 1460).

Έφερε το μακεδονικό κράνος με το διπλό κέρας ενώ χρησιμοποιούσε το όνομα του Μεγ. Αλεξάνδρου, δείγμα συνείδησης εθνικής συνέχειας.

Μιλώντας ενώπιον του Πάπα Παύλου Β’ τονίζει:

«Μετά την υποδούλωσιν της Ασίας και της Ελλάδος, μετά την σφαγήν των ηγεμονικών γόνων της Κων/πόλεως, της Τραπεζούντος… και την ερήμωσιν μεγίστου μέρους της Μακεδονίας και της Ηπείρου, απέναντι του αγρίου κατακτητού του αγωνιζομένου να συντρίψη τον σταυρόν, να ανυψώση επί του Καπιτωλίου την ημισέληνον και να πληρώση δούλων τον κόσμον όλον … μόνος εγώ ίσταμαι μετά των λειψάνων των στρατιωτών μου και μετά της μικράς μου επικρατείας…».

Ο Τούρκος βιογράφος του Αλή Πασά, Αχμέτ Μουφίτ, γράφει για τον Καστριώτη: «το έτος 1443 δραπέτευσε από το οθωμανικό στρατόπεδο του Μοράβα ο Έλληνας ηγεμόνας Καστριώτης και πήγε στην έδρα των προγόνων του, την Κρόια».

Οι Ιταλικές, Αγγλικές και Σουηδικές αναφορές θεωρούν τον Σκεντέρμπεη Έλληνα.

Έτσι ο Ιταλός A. Salvi στην τραγωδία του (1718) τον αναφέρει ως Έλληνα (Greco).

Ο Άγγλος C. Randall το 1810 τον αποκαλεί Έλληνα Ήρωα (Grecian Hero) και οι Σουηδοί Barrau αρχικά και Rudbeck αργότερα (1835) θεωρούν τον Γ. Καστριώτη Έλληνα.