Νίκος Κοτζιάς: Υλικά συμφέροντα που συνθέτουν κύκλωμα θέλουν να δώσουμε την Κύπρο στους Τούρκους

Η Τουρκία στόχευε να νομιμοποιήσει την κατοχή της και αν μπορούσε να την επεκτείνει σε όλο το νησί, αναφέρει σε συνέντευξη στον “Φιλελεύθερο” της Κύπρου ο Υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος Νίκος Κοτζιάς.

Την ίδια ώρα διατυπώνει νέες επικρίσεις κατά του Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Έσπεν Μπαρθ Έιντε για τους χειρισμούς του στο Κραν Μοντάνα και τον κατηγορεί για μυστικές συναντήσεις με στόχο να αμαυρώσει το κοινό μέτωπο Λευκωσίας-Αθήνας.

Ο κ. Κοτζιάς είπε πως στο Κραν Μοντάνα η τουρκική πλευρά δεν απάντησε στο ερώτημα που έθεσε εάν η θέση της «για συνέχιση της Συνθήκης των Εγγυήσεών της επί της Κύπρου» σημαίνει συνέχιση της ντε φάκτο διχοτόμησης της Κύπρου ή διεκδίκηση ελέγχου όλου του νησιού.

Ομολόγησε, όμως, τελικά, όπως ανέφερε, ότι επιθυμεί, μέσω της διατήρησης του δικαιώματος επέμβασης, να επεμβαίνει μονομερώς σε όλο το νησί όποτε εκείνη το επέλεγε.

Ήταν το σημείο, τονίζει ο Έλληνας ΥΠΕΞ, ρήξης της (τουρκικής πλευράς) με τον ΓΓ του ΟΗΕ όπου και τελείωσε η διαπραγμάτευση.

«Προκαλεί, λοιπόν, μεγάλη απορία τι ακριβώς θέλουν όσοι λυσσομανούν γιατί αρνηθήκαμε να παραχωρήσουμε τέτοιο δικαίωμα στην Τουρκία.

»Δικαίωμα που είναι ενάντια στις αρχές του ΟΗΕ, της ΕΕ, του Διεθνούς Δικαίου, του δημοκρατικού πολιτικού πολιτισμού, των ίδιων των αρχών του διαφωτισμού, σύμφωνα με τις οποίες ο στρατός πρέπει να είναι υποταγμένος στην πολιτική.

»Αλλά είναι και ενάντια στα όσα οι ίδιοι οι Τούρκοι καταγγέλλουν για τους πραξικοπηματίες αξιωματικούς, οι οποίοι είχαν και τη διοίκηση του στρατού κατοχής στην Κύπρο, εξ ου και οι πολλαπλές συλλήψεις αξιωματικών που έγιναν στα κατεχόμενα.

»Κάποιοι, λοιπόν, καλά θα έκαναν, αντί να μας λένε μαξιμαλιστές, να μας πουν γιατί η παραχώρηση δικαιώματος επέμβασης της Τουρκίας σε όλο το νησί αποτελεί λύση του Κυπριακού.

»Και πάντως είναι απορίας άξιο πώς αρνούνται να δουν και να δεχτούν αυτό που δήλωσε ο ίδιος ο ΓΓ του ΟΗΕ, ότι, δηλαδή, δεν νοούνται παρεμβατικά δικαιώματα πάνω σε ένα ανεξάρτητο κράτος-μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ», δήλωσε ο κ. Κοτζιάς.

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ είπε ότι στο Κραν Μοντάνα επιτέλους τέθηκε στο τραπέζι των συζητήσεων το θέμα της κατοχής της Κύπρου από τρίτη χώρα και υπήρξε συνέπεια ανάμεσα στα όσα προτάξαμε πριν δυόμισι χρόνια και τα όσα πράξαμε στην Ελβετία.

«Μάλιστα, σε αντίθεση με όσα διατείνονται διάφοροι, στο θέμα της κατάργησης της Συνθήκης Εγγυήσεων και κατά προέκταση της κατάργησης των όποιων παρεμβατικών δικαιωμάτων των εγγυητριών δυνάμεων, καταφέραμε να σμιλεύσουμε τη μέγιστη δυνατή συμμαχία ανάμεσα στην Κύπρο, την Ελλάδα, την ΕΕ, τον ίδιο τον ΓΓ του ΟΗΕ και, κατά το μεγαλύτερο διάστημα, το ΗΒ.

»Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί αυτή η απομόνωση των παράνομων επιθυμιών της Τουρκίας ενόχλησε κάποιους», ανέφερε.

Στη συνέντευξή του στον «Φ», ο κ. Κοτζιάς αναφέρεται και στους επικριτές του, σημειώνοντας πως κάποιοι «καλά θα έκαναν, αντί να μας λένε μαξιμαλιστές, να μας πουν γιατί η παραχώρηση δικαιώματος επέμβασης της Τουρκίας σε όλο το νησί αποτελεί λύση του Κυπριακού».

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ απαντώντας σε ερώτηση για τυχόν αδυναμίες της ελληνικής πλευράς πριν και κατά τη διάσκεψη, είπε πως «οι αδυναμίες μας, που εγώ κατέγραψα στο Κραν Μοντάνα, ήταν ότι δεν φροντίσαμε να δείξουμε εξαρχής τα υλικά συμφέροντα που συνδέουν ένα συγκεκριμένο κύκλωμα που θεωρεί ως διαπραγμάτευση την άνευ όρων παράδοση».

Ο Έλληνας ΥΠΕΞ επέκρινε τον ρόλο του κ. Έιντε στο θέμα της έλλειψης προετοιμασίας, για ψέματα που έλεγε, σημειώνοντας πως «το γνώριζε ότι έλεγε ψέματα, αλλά δεν τον πείραζε ότι πιανόταν στα πράσα».

«Ευτυχώς υποχρεώθηκε σε αναδίπλωση όταν προσπάθησε να εμφανίσει σε έγγραφο τις δικές του θέσεις ως δικές μας.

»Φοβάμαι ότι συνεχίζει αυτή την τακτική του και μετά την Ελβετία», αναφέρει στη συνέντευξή του.

Αναφέρθηκε και σε επαφές που είχε ο αξιωματούχος του ΟΗΕ στην Αθήνα, λέγοντας πως συναντιόταν εν κρυπτώ με επιχειρηματίες «που όπως φάνηκε συνδέονται με συγκεκριμένους διεθνείς παράγοντες και επιλογές για το Κυπριακό».

Σε αυτές τις συναντήσεις, ανέφερε, ήταν παρόντες και ορισμένοι από τους δημοσιογράφους που αρέσκονται να με υβρίζουν προσωπικά και προσπαθούν να αμαυρώσουν την κοινή προσπάθεια της ελληνικής και κυπριακής Κυβέρνησης.

Ο Νίκος Κοτζιάς, σε ερώτηση για το ποια άλλα προβλήματα κατά τη γνώμη του υπήρξαν στις διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντάνα, αναφέρθηκε και στους Τουρκοκύπριους τονίζοντας πως δεν μπορέσαμε να τους απεξαρτήσουμε από την Τουρκία.

«Ότι δεν αναδείξαμε το γεγονός ότι οι Τουρκοκύπριοι νιώθουν, πλέον, ξένοι στην πατρίδα τους και ζουν σε ένα στρατοκρατούμενο καθεστώς.

»Ότι υπέφεραν και υποφέρουν όπως και οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες. Υποφέρουν από την στρατοκρατία, αλλά και τους έποικους που αλλοιώνουν τον πολιτισμό, τις παραδόσεις και τα χαρακτηριστικά τους», ανέφερε.

Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του ο Έλληνας ΥΠΕΞ είπε μια ευρωπαϊκή Τουρκία θα είναι κέρδος για όλους μας και υπέδειξε πως αυτό σίγουρα δεν επιτυγχάνεται «με την υπόκλιση σε σουλτανικού τύπου απαιτήσεις και ανατολίτικα παζάρια».

Σε σχέση με το θέμα των τεσσάρων ελευθεριών, ο κ. Κοτζιάς είπε ότι η Ελλάδα δήλωσε εξαρχής ότι υποστηρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και δεν πρόκειται να έχει –και πολύ λιγότερο να εκφράσει– άποψη για την εσωτερική πτυχή του Κυπριακού.

«Σεβαστήκαμε και σεβόμαστε απόλυτα την Κύπρο ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.

»Η θέση μας αυτή επέτρεψε να γίνουν συνομιλίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες χωρίς την ανάμειξη τρίτων.

»Το ζήτημα των τεσσάρων ελευθεριών είναι ένα ιδιαίτερο ζήτημα.

»Κατ’ αρχάς δεν έχει άμεση σχέση με τη λύση του Κυπριακού, αλλά έμμεση.

»Αφορά εν μέρει τη σχέση της Τουρκίας με την ΕΕ.

»Η πρώτη απαιτεί να κερδίσει πόντους ως προς την ΕΕ προκειμένου «να διευκολύνει» τα όποια βήματα στο Κυπριακό.

«Κανονικά έπρεπε να ισχύει η αντίστροφη σχέση, να διευκολύνει η Τουρκία τη λύση στο Κυπριακό για να διευκολυνθεί η πορεία της στην ΕΕ», ανέφερε.

Ο κ. Κοτζιάς εξέφρασε την άποψη ότι γενικότερα στην υπόθεση των τεσσάρων ελευθεριών και του τουρκικού στρατού «διακρίνουμε μια διάθεση να αναβαθμιστεί η γεωπολιτική-γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας μέσω του Κυπριακού».

«Τέλος, έχει σημασία να σημειώσω ότι ενώ τις πρώτες μέρες οι Τουρκοκύπριοι κάναν λόγο για την ανάγκη να παραμείνουν τα κατοχικά στρατεύματα προκειμένου να νιώθουν οι ίδιοι ασφαλείς, στη συνέχεια, και προς το τέλος, υπογράμμιζαν ότι η Τουρκία πρέπει να γίνει ο εγγυητής της ασφάλειας της Κύπρου έναντι τρίτων.

»Η δεύτερη θέση είναι εντελώς διαφορετική της πρώτης και πολύ αποκαλυπτική των πραγματικών προθέσεων της Τουρκίας», σημείωσε.

Σε ερώτηση αν μπορούν να ανανεωθούν οι προσπάθειες στο Κυπριακό, ο κ. Κοτζιάς τονίζει πως οι διαπραγματεύσεις απαιτούν νηφαλιότητα, υπομονή και επιμονή, πίστη στην υπόθεση που καλείσαι να υπερασπιστείς και να προωθήσεις.

Ανέφερε ότι πρέπει να καταλαβαίνει κανείς ότι η διαπραγμάτευση δεν διεξάγεται μόνο τη στιγμή που τα διαφορετικά μέρη συναντώνται, αλλά και με πολλές άλλες μορφές, όπως τη δημόσια διπλωματία, τις επαφές με τρίτους, τη διπλωματία των πολιτών.

«Επίσης, η επιτυχία της εξαρτάται από το πόσο πεισμένο είναι το δικό σου κοινό για αυτό που ζητάς.

»Η διάσκεψη της Ελβετίας δεν ήταν καλά προετοιμασμένη από τον Έιντε. Αντίθετα εμείς, όπως και η Δημοκρατία της Κύπρου, ήμασταν προετοιμασμένοι, παραγωγικοί και συνετοί. Διατυπώσαμε πολλαπλές προτάσεις», ανέφερε.

Σύμφωνα με τον κ. Κοτζιά, αυτές οι προτάσεις, όπως και η ατζέντα των δύο γύρων διαπραγμάτευσης το 2017 στην Ελβετία, είναι η κοινή μας προίκα με την οποία θα πορευτούμε σε επόμενο γύρο διαπραγμάτευσης, που πρέπει να έχει ετοιμαστεί επαρκώς προκειμένου να πετύχει.

Σε σχέση με τις προκλήσεις των Τούρκων στην κυπριακή ΑΟΖ αλλά και στο Αιγαίο, ο Έλληνας Υπουργός είπε ότι η περίοδος του Ερντογάν, τουλάχιστον μέχρι τώρα, είναι μια περίοδος στην οποία δεν έχει εκδηλωθεί κάποιο θερμό επεισόδιο.

Ανέφερε ότι μπορεί να υπάρχουν προκλήσεις στο Αιγαίο και στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά δεν είχαν σχεδιασμένη θερμή εξέλιξη.

«Εκείνο που με ανησυχεί είναι ότι οι προκλήσεις της Τουρκίας –μιας δύναμης αναθεωρητικής και νευρικής– μπορούν εύκολα να οδηγήσουν σε λάθη και ατυχήματα.

»Για αυτό καλό είναι να σταματήσουν οι προκλήσεις, να υπάρξει αυτοσυγκράτηση και να διασφαλιστεί έτσι ότι δεν θα υπάρξουν ατυχείς κλιμακώσεις.

»Αξίζει, επίσης, να μελετήσουμε τη διασύνδεση που υπάρχει ανάμεσα στην απαίτηση της Τουρκίας να διατηρήσει «παρεμβατικά δικαιώματα» με τη συμπεριφορά της ως προς την κυπριακή ΑΟΖ», καταλήγει στην συνέντευξή του ο κ. Κοτζιάς.