Η επιμονή των Σκοπίων στο όνομα “Μακεδονία” ευθύνεται για τα αδιέξοδά τους

Στην καπήλευση του ονόματος και της ιστορίας της Μακεδονίας από το πολυεθνικό σκοπιανό κρατίδιο αναφέρεται άρθρο που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της γερμανικής κρατικής τηλεόρασης, το οποίο “υποστηρίζει” ότι η διένεξη για το όνομα αποτελεί τη βασική αιτία της πολιτικής κρίσης στα Σκόπια.

Γερμανοί και Έλληνες ειδικοί μίλησαν σχετικά και εξέφρασαν τις απόψεις τους.

Στην ιστοσελίδα της ειδησεογραφικής εκπομπής Heute του 2ου καναλιού της δημόσιας γερμανικής τηλεόρασης ZDF δημοσιεύεται ρεπορτάζ του Γιόνας Τρέμπινσκι (Jonas Trembinski) με τίτλο «Η διένεξη για την ονομασία μπλοκάρει την προσέγγιση με την Ε.Ε.» και υπότιτλο «Στην παρούσα φάση αναπτύσσεται στα ελληνικά εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. μια διένεξη, η οποία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη σταθερότητα στην περιοχή. Αιτία είναι η ασταθής πολιτική κατάσταση στη “Μακεδονία”, τον βόρειο γείτονα της Ελλάδας- όμως στην πραγματικότητα το θέμα συνδέεται με μία ιστορική διένεξη που αφορά μια ονομασία».

Η “Μακεδονία”, αναφέρει το γερμανικό δημοσίευμα, συνταράσσεται εδώ και μήνες από μια πολιτική κρίση.

Από τις κοινοβουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου 2016 και μετά, οι πολιτικές δυνάμεις δίνουν μάχη για την εξουσία- μέχρι τώρα χωρίς αποτέλεσμα.

Το κυβερνητικό κόμμα (VMRO-DPMNE) είχε κερδίσει τις εκλογές με μικρό προβάδισμα έναντι των Σοσιαλδημοκρατών (SDSM), δεν κατάφερε ωστόσο να σχηματίσει κυβέρνηση.

Έκτοτε ο Πρόεδρος της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ αρνείται να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, παρότι θα μπορούσε να συνεργαστεί με το μεγαλύτερο κόμμα της αλβανικής μειονότητας (DUI).

Ενάντια στον σχεδιαζόμενο κυβερνητικό συνασπισμό δεκάδες χιλιάδες πολίτες έχουν κατέβει στους δρόμους από τις αρχές Μαρτίου, προσπαθώντας να εμποδίσουν την ενίσχυση των δικαιωμάτων των Αλβανών.

“Η κατάσταση οξύνεται”, θεωρεί ο ειδικός σε θέματα Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Ντούσαν Ρίλγιτς (Dušan Reljić), εκ μέρους του Ιδρύματος “Επιστήμη και Πολιτική” (Stiftung Wissenschaft und Politik) του Βερολίνου.

Η τρέχουσα πολιτική κρίση στη “Μακεδονία”, συνεχίζει το γερμανικό δημοσίευμα, συνδέεται στενά με μία υποβόσκουσα, εδώ και 25 χρόνια, διένεξη που αφορά μια ονομασία μεταξύ των γειτονικών κρατών Ελλάδας και “Μακεδονίας”, δηλώνει ο καθηγητής Νοτιοανατολικοευρωπαϊκής Ιστορίας και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Graz, Φλόριαν Μπίμπερ (Florian Bieber):

“Η διένεξη έχει ευνοήσει το ξέσπασμα της κρίσης και έχει παρεμποδίσει τη δυνατότητα της Ε.Ε. να ασκήσει επαρκή πίεση στη “Μακεδονία””.

Η διένεξη για την ονομασία ξεκίνησε με την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της τμήματος της πρώην Γιουγκοσλαβίας, το 1991, υπό το όνομα “Δημοκρατία της Μακεδονίας”.

Η Ελλάδα φοβάται το ενδεχόμενο εδαφικών διεκδικήσεων εκ μέρους της “Μακεδονίας”, καθώς έτσι ονομάζεται και η περιοχή της Βόρειας Ελλάδας γύρω από τη Θεσσαλονίκη.

Η διένεξη όμως πηγαίνει πολύ μακρύτερα.

Ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, Δημήτρης Κερίδης, εξηγεί ότι η ελληνική Μακεδονία διεκδικήθηκε συχνά από τους βόρειους γείτονές της.

Επιπλέον, όπως αναφέρει, η ελληνιστική κληρονομιά αποτελεί σημαντικό τμήμα της ελληνικής ταυτότητας.

Κι αυτή απειλείται από “Μακεδόνες” εθνικιστές, όταν για παράδειγμα διεκδικούν τον Μέγα Αλέξανδρο ως εξέχουσα ιστορική φυσιογνωμία του λαού τους.

Εξαιτίας της διένεξης για την ονομασία η Ελλάδα απέρριψε το 2008 την ένταξη της “Μακεδονίας” στο ΝΑΤΟ και μπλόκαρε κάθε διαπραγμάτευση για μια ενδεχόμενη ένταξη της χώρας στην Ε.Ε.

“Το ελληνικό veto έχει οδηγήσει σε μία απομάκρυνση από την προοπτική της ευρω-ατλαντικής ενσωμάτωσης στη “Μακεδονία” κι έχει έτσι ευνοήσει την παρούσα κρίση”, θεωρεί ο καθηγητής Μπίμπερ από το Graz.

Η μέχρι τώρα κυβέρνηση, όπως υποστηρίζει ο Μπίμπερ, είχε “εργαλειοποιήσει” τη δυσαρέσκεια των “Μακεδόνων” για το ελληνικό veto, για να “κρύψει” τις δικές της αδυναμίες να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις και η Ελλάδα χρησιμεύει στις “μακεδονικές” ελίτ ως αποδιοπομπαίος τράγος για την αποτυχία της ένταξης στην Ε.Ε.

Αλλά και σ’ ό,τι αφορά την επίλυση της παρούσας κρίσης η ελληνική θέση δημιουργεί εμπόδια, θεωρεί ο Μπίμπερ.

Και δηλώνει: “Από την Ε.Ε. λείπουν τα “καρότα” υπό τη μορφή της ενταξιακής προοπτικής, για παράδειγμα, λέγοντας: Εάν οργανώσετε τη μετάβαση σε ένα πιο δημοκρατικό κράτος, θα μπορούμε να διαπραγματευτούμε σχετικά με την ένταξή σας. Η Ε.Ε. δε μπορεί να απευθύνει με αξιοπιστία μια τέτοια πρόταση, όσο δεν αλλάζει η θέση της Ελλάδας”, εξηγεί ο Μπίμπερ.

Οι συζητήσεις σχετικά με την ονομασία της Μακεδονίας έχουν στην παρούσα φάση “μπει στον πάγο” στην Ελλάδα, δηλώσει ο Αδαμάντιος-Θεόδωρος Σκόρδος, ερευνητής επί του ζητήματος στο Ινστιτούτο Leibnitz της Λειψίας για την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Ανατολικής Ευρώπης.

Άλλα είναι τα θέματα που καθορίζουν αυτή την εποχή την ατζέντα- συγκεκριμένα η προσφυγική και η οικονομική κρίση.

Όμως ο κ. Σκόρδος δηλώνει βέβαιος ότι “η διένεξη μπορεί να ανακύψει εκ νέου ανά πάσα στιγμή, εφόσον υπάρξει εσωπολιτική ανάγκη”.

Για το ζήτημα εκφράζει την άποψή της και η κα Όλγα Δρόσου, διευθύντρια του Ιδρύματος Böll στην Ελλάδα.

“Οι εθνικιστικές δυνάμεις και από τις δύο πλευρές των συνόρων καθορίζουν την κοινή γνώμη και εμποδίζουν την εξεύρεση, σε ειρηνικό κλίμα, συμβιβασμού για το θέμα της ονομασίας”.

Σ’ αυτό το πλαίσιο πριν από λίγο καιρό δημιουργήθηκε αναστάτωση, όταν ο Έλληνας αναπληρωτής Υπουργός για τη Μετανάστευση Ιωάννης Μουζάλας, αναφερόμενος στη γειτονική χώρα, δεν έκανε χρήση του επίσημου ονόματος “Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατική της Μακεδονίας”-γεγονός για το οποίο και απολογήθηκε.

Παρά ταύτα, ο δεξιός λαϊκιστής επικεφαλής του κυβερνητικού εταίρου- κόμματος των Ανεξάρτητων Ελλήνων, όπως αναφέρει το γερμανικό δημοσίευμα, δημιούργησε ζήτημα σχετικά με την δήλωση του Υπουργού του ΣΥΡΙΖΑ και ζήτησε την παραίτησή του.

Η εμπειρογνώμων του Ιδρύματος Böll παραπέμπει και στις προκλήσεις στην άλλη πλευρά των συνόρων, οι οποίες αναζωπυρώνουν συνειδητά τη διένεξη.

Οι κυβερνήσεις στα Σκόπια χρησιμοποίησαν πρόσωπα και σύμβολα της ελληνικής ιστορίας και κατασκεύασαν τον ιδρυτικό μύθο του “μακεδονικού λαού”:

“Προωθούν προφανώς την ιδέα ενός εθνικού κράτους στο στιλ του 19ου αιώνα, κάτι που όμως δεν ανταποκρίνεται στην πολυεθνική σύνθεση του κράτους, ενώ ταυτόχρονα οι εδαφικές διεκδικήσεις δυσχεραίνουν την συνεννόηση με την Ελλάδα”, υποστηρίζει η κα Δρόσου.

Τα παραπάνω απειλούν τη σταθερότητα στα σύνορα της Ε.Ε. Εάν μια νέα “μακεδονική” κυβέρνηση δεν καταφέρει να κινηθεί προς την κατεύθυνση της Ε.Ε., υπάρχει κίνδυνος ενδο-“μακεδονικής” ρήξης, εκτιμά ο κ. Μπίμπερ.

Όπως τονίζει, η αλβανική μειονότητα πιέζει εδώ και καιρό προς την κατεύθυνση της Ε.Ε. και ζητά συμβιβασμό με την Ελλάδα.

Ο Μπίμπερ προτείνει, σ’ ό,τι αφορά τη διένεξη για την ονομασία, να καθοριστεί σαφώς ότι αυτή θα πρέπει να επιλυθεί πριν τυχόν ένταξη (της χώρας στην Ε.Ε.), “όχι όμως αναγκαστικά και πριν τα επόμενα διαπραγματευτικά βήματα”. Έτσι, όπως εκτιμά, θα μπορούσε η Ε.Ε. να έχει και πάλι ένα μέσο πίεσης έναντι της “Μακεδονίας”, καταλήγει το γερμανικό δημοσίευμα.