Τράπεζα της Ελλάδος: Πότε μια τράπεζα θα κρίνεται αφερέγγυα

Σειρά αντικειμενικών στοιχείων για το πότε κρίνεται ότι ένα πιστωτικό ίδρυμα τελεί σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας εξέδωσε η Εκτελεστική Επιτροπή της Τράπεζας της Ελλάδος.

Η πράξη της Εκτελεστικής Επιτροπής δεν επιφέρει ουσιαστικές αλλαγές σε ό,τι ίσχυε μέχρι σήμερα, ταξινομεί, όμως, τα αντικειμενικά στοιχεία ως αποτέλεσμα της θέσπισης τυποποιημένων κανόνων και διαδικασιών εξυγίανσης, που επιβάλει η έναρξη λειτουργίας του Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης ( SRB), της νέας αρχής εξυγίανσης της Ευρωπαικής Τραπεζικής Ένωσης.

Βασική αποστολή του SRB είναι η διασφάλιση της εύρυθμης εξυγίανσης των προβληματικών τραπεζών, με τις ελάχιστες δυνατές επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία και τα δημόσια οικονομικά των χωρών μελών της Ε.Ε. Ένα από τα καθήκοντά του είναι η θέσπιση τυποποιημένων κανόνων και διαδικασιών εξυγίανσης.

Με βάση την πράξη, εφόσον το διοικητικό συμβούλιο τράπεζας διαπιστώσει ότι συντρέχουν ένα ή περισσότερα αντικειμενικά στοιχεία, βάσει των οποίων κρίνεται ότι το ίδρυμα τελεί σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας, ενημερώνει άμεσα την Τράπεζα της Ελλάδος ως αρμόδια αρχή.

Ο κατάλογος των αντικειμενικών στοιχείων βάσει των οποίων διαπιστώνεται κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας δεν είναι εξαντλητικός. Ως εκ τούτου, όταν το Δ.Σ τράπεζας διαπιστώσει ότι συντρέχουν αντικειμενικά στοιχεία, που δεν περιλαμβάνονται στην πράξη, πρέπει να ενημερώσει άμεσα την ΤτΕ.

Τα αντικειμενικά στοιχεία σχετίζονται με τους ακόλουθους τομείς: κεφαλαιακή θέση του ιδρύματος, θέση ρευστότητας του ιδρύματος, τυχόν λοιπές απαιτήσεις για τη διατήρηση της άδειας λειτουργίας, περιλαμβανομένων των ρυθμίσεων διακυβέρνησης και της επιχειρησιακής ικανότητας.

Η διαπίστωση ότι ένα ίδρυμα τελεί σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας, δεν πρέπει να συνάγεται, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις της πράξης, αυτόματα από οποιοδήποτε από τα αντικειμενικά στοιχεία της παρούσας μεμονωμένα, αλλά κατόπιν προσεκτικής και σε συνολική βάση ανάλυσης των αντικειμενικών στοιχείων.

Ωστόσο, ενδέχεται να υπάρχουν περιπτώσεις που η ύπαρξη ενός και μόνο αντικειμενικού στοιχείου, λόγω του επιπέδου σοβαρότητας και του αντίκτυπού του, θα ήταν επαρκής για να διαπιστωθεί ότι ένα ίδρυμα τελεί σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας.

Περαιτέρω ένδειξη για τη διαπίστωση ότι ένα ίδρυμα τελεί σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας, αποτελεί το γεγονός ότι το σχέδιο ανάκαμψής του ( recovery plan) ενεργοποιήθηκε και η εφαρμογή των επιλογών ανάκαμψης που επιλέχθηκαν δεν πέτυχε το σκοπό της.

Αντικειμενικά στοιχεία για κεφαλαιακή θέση

Ένα ίδρυμα θεωρείται ότι τελεί σε κατάσταση αφερεγγυότητας ή επαπειλούμενης αφερεγγυότητας, εάν ήδη ισχύουν ή εάν υπάρχουν αντικειμενικά στοιχεία βάσει των οποίων κρίνεται ότι στο εγγύς μέλλον θα ισχύουν τα ακόλουθα:

-το ίδρυμα δεν ικανοποιεί τις απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων, περιλαμβανομένων των απαιτήσεων που επιβάλλονται δυνάμει της περίπτωσης α) της παραγράφου 1 του άρθρου 96 του ν. 4261/2014, κατά τρόπο που θα δικαιολογούσε την ανάκληση της άδειας λειτουργίας του, μεταξύ άλλων διότι το ίδρυμα έχει υποστεί ή είναι πιθανόν να υποστεί ζημίες οι οποίες θα εξαντλήσουν το σύνολο ή σημαντικό μέρος των ιδίων κεφαλαίων του,

– τα στοιχεία ενεργητικού του ιδρύματος υπολείπονται των υποχρεώσεών του.

Η αξιολόγηση των ανωτέρω συνθηκών, βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία όπως, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

– Το επίπεδο και η σύνθεση των ιδίων κεφαλαίων και αν πληρούν τις ελάχιστες πρόσθετες απαιτήσεις της εποπτικής αρχής

– τα αποτελέσματα τυχόν ελέγχου ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (AQR) τα οποία υποδεικνύουν ότι η αξία του ενεργητικού έχουν μειωθεί σημαντικά με αποτέλεσμα να μην ικανοποιούνται οι απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων, εφόσον αυτά είναι διαθέσιμα

– τα αποτελέσματα οποιασδήποτε αποτίμησης, η οποία έχει καταρτιστεί όσον αφορά το συγκεκριμένο ίδρυμα και η οποία άπτεται της αξίας των στοιχείων ενεργητικού και των υποχρεώσεών του. Αν από τα αποτελέσματα κρίνεται ότι τα στοιχεία ενεργητικού του ιδρύματος υπολείπονται των υποχρεώσεών του ή είναι πιθανόν να υπολείπονται στο εγγύς μέλλον κρίνεται ότι συντρέχει αντικειμενικό στοιχείο κατάστασης αφερεγγυότητας.

– κίνδυνοι για την κεφαλαιακή θέση και τη βιωσιμότητα του ιδρύματος οι οποίοι απορρέουν από σημαντική και μη προσωρινή αύξηση του κόστους χρηματοδότησής του σε ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο,

– η πιθανότητα να γίνουν απαιτητά στο εγγύς μέλλον σημαντικά εκτός ισολογισμού στοιχεία του ιδρύματος (π.χ. ενδεχόμενες υποχρεώσεις), που θα προκαλέσουν σημαντικές ζημίες και θα απειλήσουν την κεφαλαιακή θέση και τη βιωσιμότητά του,

– σημαντικές δυσμενείς εξελίξεις στο μακροοικονομικό περιβάλλον που θα μπορούσαν να απειλήσουν την κεφαλαιακή θέση και τη βιωσιμότητα του ιδρύματος, περιλαμβανομένων συναφών εξελίξεων στα επιτόκια, στις αξίες των ακινήτων ή στην οικονομική ανάπτυξη

– σημαντική επιδείνωση της αντίληψης της αγοράς για το ίδρυμα, η οποία αποτυπώνεται σε δείκτες που υποδηλώνουν ότι η φερεγγυότητά του έχει επιδεινωθεί σημαντικά και η κεφαλαιακή θέση και η βιωσιμότητά του απειλούνται, όπως προκύπτει, μεταξύ άλλων, από ραγδαία μείωση της τιμής της σχέσης αγοραίας τιμής μετοχής και λογιστικής αξίας ή από μια απότομη αύξηση του επιπέδου οικονομικής μόχλευσης (δηλαδή της οικονομικής μόχλευσης που επιμετράται ως ο λόγος του συνόλου του ενεργητικού προς την αγοραία αξία των ιδίων κεφαλαίων)

– σημαντική και μη προσωρινή επιδείνωση στην εξέλιξη, σε απόλυτες και σχετικές τιμές των δεικτών αγοράς, συμπεριλαμβανομένων, εφόσον είναι διαθέσιμοι, δεικτών που που βασίζονται στο χρέος (για παράδειγμα συμφωνίες ανταλλαγής κινδύνου αθέτησης ή περιθώρια δανείων μειωμένης εξασφάλισης) που υποδεικνύουν ότι το ίδρυμα είναι πιθανόν να υποστεί ζημίες που θα μπορούσαν να απειλήσουν την κεφαλαιακή του θέση και τη βιωσιμότητά του.

Αντίστοιχα αντικειμενικά στοιχεία ορίζονται για τη θέση ρευστότητας καθώς και για τις λοιπές απαιτήσεις διατήρησης άδειας λειτουργίας (σοβαρές αδυναμίες στις ρυθμίσεις διακυβέρνησης και στην επιχειρησιακή ικανότητα του ιδρύματος καθώς και στις ρυθμίσεις διακυβέρνησης του) .