Reuters: Ρωσία, Τουρκία και Ιράν σχεδιάζουν να χωρίσουν τη Συρία σε ζώνες επιρροής

Το μοίρασμα της Συρίας σε ζώνες και τη διατήρηση του Μπασάρ αλ-Άσαντ στην εξουσία τουλάχιστον για κάποια χρόνια φαίνεται να σχεδιάζουν η Ρωσία, το Ιράν και η Τουρκία σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές, αναφέρει το reuters.

Προσχέδιο συμφωνίας που βρίσκεται στα σπάργανα, προβλέπει ομοσπονδιακή δομή στην οποία οι Αλεβίτες του Άσαντ θα έχουν τον πρώτο λόγο. Η συμφωνία πρόκειται να περάσει από πολλά στάδια μέχρι να συμφωνήσουν Άσαντ και αντάρτες και τελικά οι χώρες του Κόλπου και οι ΗΠΑ.

“Έχουν γίνει βήματα προς έναν συμβιβασμό”, δήλωσε ο Αντρέι Κορτούνοφ, γενικός διευθυντής του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων. “Μια τελική συμφωνία θα είναι σκληρή, όμως οι θέσεις έχουν μετατοπιστεί.”

Οι εξουσίες του Άσαντ θα περιοριστούν, αλλά θα παραμείνει Πρόεδρος μέχρι τις επόμενες εκλογές, οπόταν και θα παραιτηθεί υπέρ ενός άλλου, πιο μετριοπαθούς Αλεβίτη υποψήφιου. “Κάποια ονόματα έχουν αναφερθεί”, είπε ο Κορτούνοφ.

Το Ιράν δεν έχει πειστεί ακόμα, αλλά με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο ο Άσαντ θα πρέπει να αποχωρήσει με τρόπο που θα εξασφαλίζει την υπόληψή και την ασφάλεια του ιδίου και της οικογένειάς του.

Κανείς δεν πιστεύει ότι μια ευρύτερη ειρηνευτική συμφωνία στη Συρία θα είναι εύκολη. Αυτό που είναι σαφές όμως, είναι ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θέλει να παίξει βασικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις, αρχικά με τον Ιράν και τη Συρία. Κάτι τέτοιο θα ενίσχυε το αφήγημά του για μια Ρωσία πρωταγωνιστή των διεθνών εξελίξεων και παίκτη στη Μέση Ανατολή.

« Θα είναι πολύ μεγάλο βραβείο για αυτούς αν μπορέσουν να δείξουν ότι βρίσκονται εκεί, στην πρώτη γραμμή, αλλάζοντας τον κόσμο», δήλωσε στο Ρόιτερς ο σερ Τόνι Μπρέντον, πρώην πρεσβευτής της Βρετανίας στη Μόσχα. «Είχαμε όλοι συνηθίσει να βλέπουμε τις ΗΠΑ να το κάνουν αυτό και είχαμε ξεχάσει ότι και η Ρωσία έπαιζε κάποτε στο ίδιο επίπεδο».

Παρασκηνιακές συμφωνίες

Αν η Ρωσία καταφέρει να περάσει το δικό της, νέες ειρηνευτικές συνομιλίες ανάμεσα στη συριακή κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση θα ξεκινήσουν στα μέσα Ιανουαρίου στην Αστάνα, πρωτεύουσα του Καζακστάν, στενού συμμάχου της Ρωσίας.
Οι συνομιλίες δεν θα περιλαμβάνουν αρχικά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό έχει εξοργίσει κάποιους στην Ουάσινγκτον.
Έτσι αυτή η χώρα που έχει μια οικονομία του μεγέθους της Ισπανίας, η Ρωσία, κυκλοφορεί στη γειτονιά και προσποιείται ότι ξέρει τι κάνει,

σχολίασε αξιωματούχος των ΗΠΑ που ζήτησε να παραμείνει το όνομά του κρυφό. “Δεν νομίζω ότι οι Τούρκοι και οι Ρώσοι μπορούν να διαπραγματευτούν χωρίς εμάς.”

Οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας της Ρωσίας, της Τουρκίας και του Ιράν συναντήθηκαν στη Μόσχα στις 20 Δεκεμβρίου και έθεσαν τις βάσεις στις οποίες πρέπει να στηρίζεται μια συμφωνία για τη Συρία.

Ρωσικές πηγές αναφέρουν πως πρώτο βήμα θα είναι η εφαρμογή μιας εκεχειρίας σε όλη τη χώρα και στη κατόπιν η διεξαγωγή συνομιλιών. Η ιδέα είναι να εμπλακούν οι χώρες του Κόλπου, κατόπιν οι ΗΠΑ και αργότερα η ΕΕ που θα ζητηθεί να αναλάβει το κόστος της ανοικοδόμησης.

Η τριμερής αίτηση για ειρήνευση μοιάζει εξαρχής περίεργη. Το Ιράν, ο πιο πιστός υποστηρικτής του Άσαντ, έχει στείλει πολιτοφύλακες για να τον βοηθήσουν, η Ρωσία τον συνδράμει με αεροπορικές επιδρομές, ενώ η Τουρκία έχει υποστηρίξει τους αντάρτες που μάχονται κατά του.

Ο Πούτιν έχει διεξάγει με τον Τούρκο ομόλογό του, Ταγίπ Ερντογάν, παρασκηνιακές συζητήσεις προκειμένου να ανοίξει τον δρόμο για μια ενδεχόμενη συμφωνία. Η Μόσχα κέρδισε τη συναίνεση του Ιράν πείθοντας την Τουρκία να αποσύρει τα αιτήματά της για την άμεση αποχώρηση του Άσαντ, σύμφωνα με πηγές.

“Η προτεραιότητά μας δεν είναι να δούμε τον Άσαντ να φεύγει, αλλά την τρομοκρατία να ηττάται”, δήλωσε υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος. “Δεν σημαίνει ότι εγκρίνουμε τον Άσαντ. Αλλά πρέπει να υπάρχει κατανόηση. Όταν εξολοθρευθεί το Ισλαμικό Κράτος, η Ρωσία μπορεί να υποστηρίξει την Τουρκία αποτελειώνοντας το PKK στη Συρία”.

Η Τουρκία θεωρεί τις πολιτοφυλακές YPG και την πολιτική πτέρυγά τους PYD προεκτάσεις του εκτός νόμου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο διεξάγει αντάρτικο από το 1984 στο νοτιοανατολικό τμήμα της, που αποτελεί και μέρος του ιστορικού Κουρδιστάν.

“Οπωσδήποτε έχουμε διαφωνίες με το Ιράν”, είπε ο ίδιος Τούρκος αξιωματούχος. “Βλέπουμε ορισμένα θέματα διαφορετικά, αλλά καταλήγουμε σε συμφωνίες για να διευθετήσουμε αμοιβαία προβλήματα”.

Ο Αϊντίν Σεζέρ, επικεφαλής του Κέντρου Μελετών Τουρκίας και Ρωσίας, είπε πως η Τουρκία έχει πλέον “εγκαταλείψει πλήρως το ζήτημα της αλλαγής καθεστώτος” στη Συρία.

Δημοσίως, η θέση της Τουρκίας παραμένει η σφοδρή αντίθεση στον Άσαντ και ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωσε την Τετάρτη πως μια πολιτική μετάβαση με τον Άσαντ είναι αδύνατη.

Ο πρώην πρεσβευτής της Βρετανίας, Μπρέντον, είπε πως η Μόσχα και η Άγκυρα κατέληξαν σε μια συμφωνία γιατί η Μόσχα χρειαζόταν την Τουρκία να βγάλει την αντιπολίτευση από το Χαλέπι και να τη φέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Το πραγματικό διακύβευμα για την Τουρκία είναι ένα αυτόνομο Κουρδιστάν στη Συρία, γεγονός που θα έχει άμεσες συνέπειες για αυτούς.

Η Άγκυρα εισέβαλε τον Αύγουστο στη Συρία με την επιχείρηση “Ασπίδα του Ευφράτη” η οποία είχε σκοπό να εκδιώξει το Ισλαμικό Κράτος από μια περιοχή μήκους 90 χλμ. στα σύνορα των δύο χωρών και να εξασφαλίσει ότι οι κουρδικές πολιτοφυλακές δεν θα καταλάβουν περισσότερα έδαφη στη Συρία.

Ο θέσεις Μόσχας και της Άγκυρας είναι πραγματιστικές. Η Ρωσία δεν θέλει να συρθεί σε έναν μακρόχρονο πόλεμο και θέλει να κρατήσει τη Συρία ενωμένη και σύμμαχο.

Η Τουρκία θέλει να δημιουργήσει μια ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία για να στείλει τους πρόσφυγες, να στήσει μια βάση για την αντιπολίτευση κατά του Άσαντ και να έχει ένα «μαξιλάρι» κατά της κουρδικής επιρροής.

Η μοίρα της αλ-Μπαμπ, μιας πόλης που τελεί υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους, περίπου 40 χλμ. βορειοανατολικά του Χαλεπίου, είναι επίσης ένας παράγοντας. Ο Ερντογάν είναι αποφασισμένος να καταλάβουν την πόλη αντάρτες υποστηριζόμενοι από την Τουρκία ώστε να εμποδίσουν τους Κούρδους να την καταλάβουν εκείνοι. Πολλές πηγές δήλωσαν πως έχει υπάρξει συνεννόηση ανάμεσα στην Άγκυρα και στη Μόσχα οι αντάρτες που θα έφευγαν από το Χαλέπι να βοηθήσουν στην κατάληψη της αλ-Μπαμπ.

Τα συμφέροντα του Ιράν είναι πιο δυσδιάκριτα, όμως ο Αλί Ακμπάρ Βελαγιατί, ο ανώτατος σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη του Ιράν Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε πως η πτώση του Χαλεπίου μπορεί να αλλάξει πολλά στην περιοχή.

Βοηθώντας τον Άσαντ να ανακαταλάβει το Χαλέπι, η Τεχεράνη έχει εξασφαλίσει έναν διάδρομο ανάμεσα σε Τεχεράνη και Βηρυτό μεσώ του οποίου μπορεί να στέλνει όπλα στη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Ρωσικές και δυτικές διπλωματικές πηγές λένε πως το Ιράν θα επιμείνει στη διατήρηση αυτού του διαδρόμου και στην παραμονή του Άσαντ στην εξουσία για την ώρα. Αν ο Άσαντ έφευγε, η Τεχεράνη θα επιθυμούσε την αντικατάστασή του από έναν άλλον Αλεβίτη, τους οποίους θεωρεί ως ό,τι πιο κοντινό στο σιιτικό ισλάμ.

Το Ιράν μπορεί να αποτελέσει το μεγαλύτερο εμπόδιο σε μια ευρύτερη συμφωνία. Ο Ιρανός υπουργός Άμυνας Χοσεΐν Ντεγάν έχει πει πως η Σαουδική Αραβία δεν πρέπει να λάβει μέρος στις συνομιλίες λόγω της στάσης της απέναντι στον Άσαντ – το Ριάντ θέλει την αποχώρηση του Σύριου ηγέτη. Οι προοπτικές μιας ευρύτερης συμφωνίας εγείρουν σκεπτικισμό.

Ο Ντένις Ρος, σύμβουλος τόσο Δημοκρατικών όσο και Ρεπουμπλικανών, είπε πως δεν πιστεύει ότι μια συμφωνία μπορεί να φέρει την ειρήνη στη Συρία. “Αμφιβάλλω αν μια συμφωνία θα τερματίσει τον πόλεμο στη Συρία, ακόμη και μετά το Χαλέπι”, δήλωσε στο Ρόιτερς. “Η παρουσία του Άσαντ θα παραμένει αιτία σύγκρουσης με την αντιπολίτευση”.