«Τι σημαίνει και για Ελλάδα η απόπειρα πραξικοπήματος»

Ο υποστράτηγος ε.α. Ιπποκράτης Δασκαλάκης, διευθυντής Μελετών του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (rafaelmarippo@yahoo.gr), αναλύει την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία για τους αναγνώστες του TRIBUNE:

«Το στρατιωτικό πραξικόπημα που εκδηλώθηκε στην Τουρκία τις βραδινές ώρες της 15ης Ιουλίου έχει κατασταλεί μετά την αποφασιστική αντίδραση του Τούρκου Προέδρου, τη λαϊκή συμπαράσταση προς το πρόσωπο του και τη μάλλον ερασιτεχνική εκτέλεση της προσπάθειας ανατροπής του.

Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι ο «σουλτάνος» θα ενισχύσει τη θέση και εξουσία του ενώ το κύριο σημερινό ερώτημα είναι εάν θα ενισχυθεί παράλληλα και η αυταρχικότητα του.

Οι πραξικοπηματίες, με σημαντική επιρροή τουλάχιστον στο στρατό ξηράς, φαίνεται ότι κινήθηκαν διστακτικά και δεν εστράφησαν άμεσα ως όφειλαν, κατά του κέντρου βάρους του καθεστώτος.

Δηλαδή κατά του ιδίου του Προέδρου Ερντογάν μια σύλληψη του οποίου πιθανόν να καθιστούσε αδύνατη την έκκληση του για μαζική κινητοποίηση των οπαδών του.

Με τον Πρόεδρο ελεύθερο και ικανό να αποκαθιστά σταδιακά την επικοινωνία με τους οπαδούς του ήταν θέμα χρόνου η επικράτηση της εκλεγμένης κυβέρνησης.

Οι ξένες δυνάμεις τήρησαν επιφυλακτική στάση τις πρώρες τρεις ώρες, μη συντασσόμενες στο πλευρό της νόμιμης κυβέρνησης αλλά απλά προτρέποντας για ψυχραιμία και αποφυγή αιματοχυσίας.

Όταν πλέον, μετά το μεσονύκτιο, κατέστη προφανές ότι ο Ερντογάν ήταν αποφασισμένος να διατηρήσει την εξουσία με κάθε κόστος και ότι τα λαϊκά στρώματα άρχιζαν να ανταποκρίνονται στις εκκλήσεις του για κινητοποιήσεις, άρχισαν και οι ξεκάθαρες δηλώσεις υποστήριξης του καθεστώτος.

Οι πρώτες δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου μετά την επικράτηση του δείχνουν και την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει τις επόμενες ημέρες:

παραδειγματική τιμωρία των εμπλεκομένων και ευρεία εκκαθάριση των ενόπλων δυνάμεων.

Εξυπακούεται ότι αυτή η δικαιολογημένη εκκαθάριση θα στραφεί κατά παντός αντιπάλου του «σουλτάνου».

Οι ευχές που ακούγονται στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης περί ενδεχόμενης, εκ μέρους του Ερντογάν, κατανόησης της σημασίας της λαϊκής υποστήριξης και δημοκρατικής νομιμοποίησης, μάλλον αγνοούν και τον χαρακτήρα του συγκεκριμένου πολιτικού αλλά και την πραγματικότητα της τουρκικής πολιτικής ζωής.

Η Τουρκία θα οδηγηθεί σε μια περαιτέρω φάση αυταρχισμού με οποιονδήποτε πραγματικό ή μη αντίπαλο του καθεστώτος να στοχοποιείται και να υφίστανται διώξεις.

Να μην εκπλαγούμε αν τις επόμενες ημέρες δούμε αναφορές για υποστήριξη των πραξικοπηματιών όχι μόνο από τον Φετίχ Γκιουλέν αλλά και από μέλη της αντιπολίτευσης.

Το άλλο βασικό ερώτημα αφορά την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας.

Η χώρα θα συνεχίσει την πρόσφατη στροφή προς μια μετριοπαθέστερη και λιγότερο «ισλαμιστική» και επιθετική κατά των πάντων εξωτερική πολιτική.

Η εκτίμηση μου συμφωνεί για τη συνέχιση αυτής της σταδιακής στροφής στην εξωτερική πολιτική, όχι όμως ως απόρροια του πραξικοπήματος, αλλά ως προσωρινή και αναγκαστική μεταβολή της τακτικής της Τουρκίας με την αναβάθμιση της σε περιφερειακή ισλαμική δύναμη να παραμένει ο στρατηγικός της στόχος.

Και οι σχέσεις της την Ελλάδα; Να είστε σίγουροι ότι ακόμη και εάν οι πραξικοπηματίες είχαν επικρατήσει, την επαύριον οι υπερπτήσεις και παραβιάσεις  στο Αιγαίο θα συνεχίζονταν με την ίδια ένταση και μεθοδικότητα.

Πρέπει επιτέλους να διαχωρίσουμε την πάγια τουρκική επεκτατική και αναθεωρητική πολιτική από τα πρόσωπα των κυβερνώντων στην Άγκυρα.

Η χρονική συγκυρία της εκδήλωσης του πραξικοπήματος (15 Ιουλίου), ασυναίσθητα έφερε στη μνήμη μου το άφρον πραξικόπημα στη Κύπρο, την ίδια ημερομηνία το 1974, που έδωσε την ευκαιρία στην Τουρκία να εισβάλλει στο νησί και σήμανε την απαρχή πολλών δεινών για τον Ελληνισμό.

Φαίνεται ότι η γειτονική χώρα απέφυγε έστω και την τελευταία στιγμή τον όλεθρο μιας αδελφοκτόνου σύγκρουσης που ενδεχομένως να εξασθενούσε τη θέση της στην περιοχή.

Βέβαια παρόμοιες σκέψεις εμπεριέχουν το κίνδυνο της αστάθειας και ανατροπών που δημιουργούν έκρυθμες και ενίοτε απρόβλεπτες καταστάσεις.

Το ερώτημα μου (μάλλον ρητορικό) είναι εάν εμείς, ως Ελλάδα, είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε παρόμοιες καταστάσεις έχοντας ολοκληρωμένα σχέδια χειρισμού των κρίσεων και εκμετάλλευσης των ευκαιριών»;