Washington Post: Ο λόγος για τον οποίο η Ελλάδα ήρθε σε σύγκρουση με το ΔΝΤ

Μερικές φορές είναι δύσκολο να πει κανείς αν η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία ή ως φάρσα, επισημαίνει σε εκτενές ρεπορτάζ της η αμερικανική εφημερίδα Washington Post.

Στην τελική, επισημαίνει η εφημερίδα, η Ελλάδα βίωσε έντονα και τα δύο κατά τη διάρκεια των τελευταίων οκτώ ετών.

Και το ρεπορτάζ συνεχίζει ως εξής:

Η οικονομία της έχει συρρικνωθεί όσο εκείνη των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, ως αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις της έχουν καταρρεύσει ξανά και ξανά και ξανά και η διάσωσή της βρίσκεται στο τρίτο κεφάλαιό της, ενώ χωρίς αυτά τα προγράμματα διάσωσης η χώρα θα είχε αναγκαστεί να βγει από την ευρωζώνη.

Πόσο άσχημα είναι τα πράγματα;

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μόλις ανακοίνωσε ότι το ποσοστό ανεργίας στη χώρα του έχει πέσει από το 26,5% στο 24,9% και ότι υπήρξε ένας μήνας κατά τη διάρκεια του 2015 κατά τον οποίο η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμός από οποιαδήποτε χώρα της Ε.Ε.

Όταν η ζωή δεν σου δίνει λεμόνια, θα πρέπει να πάρεις έστω τα κεράσια.

Όμως, ίσως η Ελλάδα να μην μπορέσει καν να κάνει αυτό, αν αρχίσει και πάλι να αντιστέκεται για τους όρους διάσωσης της.

Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την επιστροφή του φόβου ότι δεν επρόκειτο να μείνει στην ευρωζώνη και, κατά συνέπεια, θα έδινε εκ νέου κίνητρο στους ανθρώπους να τραβήξει όλα τα χρήματά τους από τις τράπεζες της χώρας, προτού να μπορέσει η κυβέρνηση να τα πάρει και να τα μετατρέψει σε δραχμές που δεν θα άξιζαν τίποτα.

Η ούτως ή άλλως απογοητευτική ανάκαμψη της χώρας θα εξαϋλωνόταν. Και αυτό μας φέρνει στο άσχημα νέα.

Η Ελλάδα βρίσκεται πραγματικά και πάλι σε αντιπαράθεση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο σχετικά με τη διάσωση που οι δυο τους και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συναποφάσισαν να συμφωνήσουν το προηγούμενο έτος.

Αλλά, και εδώ είναι όπου είναι δύσκολο να πει κανείς αν πρόκειται για τραγωδία ή για φάρσα, όχι για το λόγο που μπορεί να σκεφτεί κανείς.

Ο λόγος είναι ότι το ΔΝΤ θέλει την Ελλάδα να μειώσει τη λιτότητα και η Ελλάδα θέλει να προχωρήσει σε περισσότερη λιτότητα, αρκεί τα μέτρα και οι περικοπές να μην πλήξουν τους φτωχούς.

Με άλλα λόγια, το πάνω είναι κάτω, το μαύρο είναι άσπρο και οι σκύλοι και οι γάτες πραγματικά ζουν μαζί.
Αλλά, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Πώς έφτασε η Ελλάδα σε αυτό το σημείο εξαρχής;

Εύκολα: η κυβέρνηση ξόδευε πάρα πολλά κατά τη διάρκεια της ισχυρής ανάπτυξης της οικονομίας, αλλά οι πιστωτές της την έχουν αναγκάσει να κόψει πάρα πολλά κατά τη διάρκεια της ύφεση, χωρίς να της δώσουν κάποια λύση για να επανέλθει στην ανάπτυξη.

Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο έχει ένα μεγάλο σωρό χρέους να εξοφλήσει, αλλά και ότι είναι λιγότερο ικανή να το πράξει, δεδομένου ότι η οικονομία της είναι πολύ μικρότερη, περίπου κατά 25%, από ό,τι στο παρελθόν.

Έτσι έφτασε το χρέος στο 179% του ΑΕΠ.

Τώρα, το «βρόμικο» όχι και τόσο μυστικό της Ευρώπης είναι ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να αποπληρώσει όλα αυτά τα χρήματα.

Θα χρειαζόταν πολύ περισσότερο πληθωρισμό για να συμβεί αυτό, το οποίο δεν αποτελεί δυνατότητα όσο παραμένει μέλος της ευρωζώνης.

Αλλά οι πολιτικοί, βέβαια, δεν μπορούν να το πουν αυτό.

Οπότε, αντ’ αυτού, έχουν καταφύγει σε ένα διπλό ψέμα: ότι η Ελλάδα μπορεί και θα ξεπληρώσει το χρέος της.

Και εδώ τα πράγματα περιπλέκονται.

Για να διατηρηθεί αυτή η μυθοπλασία, η Ελλάδα έχει χρειαστεί το ένα σχέδιο διάσωσης μετά το άλλο για να είναι σε θέση να εξοφλήσει αυτά που οφείλει σήμερα και να εφαρμόζει τον ένα προϋπολογισμό λιτότητας μετά τον άλλο, ώστε να είναι σε θέση να εξοφλήσει αυτό που θα οφείλει αύριο.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πόσο πιστευτό είναι αυτό το δεύτερο σκέλος. Το ΔΝΤ δεν πιστεύει ότι είναι καθόλου πιστευτό.

Σκεφτείτε το εξής: Η Ελλάδα υποτίθεται ότι θα προωθήσει μεγάλες αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών που, με εξαίρεση τις πληρωμές τόκων, θα έχουν ως αποτέλεσμα ένα πλεόνασμα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018, ενώ στη συνέχεια προβλέπεται ότι θα παραμείνει εκεί για δεκαετίες.

Αλλά το πρόβλημα με αυτό, όπως λένε και οι οικονομολόγοι Barry Eichengreen και Ugo Panizza, είναι ότι μόλις και μετά βίας οποιεσδήποτε χώρες ήταν σε θέση να κάνει κάτι τέτοιο για 10 χρόνια, πόσο μάλλον για 20 ή 30.

Θα χρειαστούν, όπως το έθεσε η Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ, Christine Lagarde, μια «ηρωική» προσπάθεια απλά για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος τα επόμενα χρόνια, αλλά «δεν είναι εξαιρετικά ρεαλιστικό» να σκεφτεί κανείς ότι θα μπορούσε να «διατηρηθεί για δεκαετίες».

Εδώ είναι ο ευκολότερος τρόπος για να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει.

Υπάρχουν τρεις πλευρές σε αυτές τις συνομιλίες διάσωσης και τρία εντελώς διαφορετικά πακέτα προτεραιοτήτων.

Η Ελλάδα νοιάζεται για τα εξής:
1. Να διαγραφεί το χρέος της.
2. Να αποφύγει οι περικοπές να πλήξουν τους φτωχότερους ανθρώπους.
3. Να διατηρηθεί το πλεόνασμα που πρέπει να επιτύχει σε όσο το δυνατόν χαμηλότερα επίπεδα.

Η κυνική, ή μήπως λογική, ιδέα είναι ότι, δεδομένου ότι οι δανειστές τους ποτέ δεν θα διαγράψουν μέρος του χρέους της, είναι καλύτερα να επικεντρωθεί στην ελαχιστοποίηση των περικοπών στις συντάξεις που πάντα θα πονούν και όχι στους στόχους του προϋπολογισμού που πάντα μπορούν να χάνονται.

Εν τω μεταξύ, το ΔΝΤ επικεντρώνεται στα εξής:
1. Να διατηρηθεί ο στόχος για το πλεόνασμα που θα πρέπει να έχει η Ελλάδα σε όσο το δυνατόν ρεαλιστικότερα επίπεδα.
2. Να υπάρξει μερική διαγραφή του χρέους.
3. Στο βαθμό που δεν έρχεται σε αντίθεση με τον πρώτο στόχο, να περιορίσει οποιεσδήποτε περιττές άγριες περικοπές.

Η απλή ιστορία είναι ότι το ΔΝΤ έχει κουραστεί να δίνει την επίσημη έγκριση του σε συμφωνίες που γνωρίζει ότι δεν θα λειτουργήσουν, όπως όλοι παραδέχτηκαν για το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας.

Αυτό σημαίνει ότι οι σημερινές περικοπές πρέπει να διατηρηθούν σε λογικά επίπεδα, όπως και το χρέος, έτσι ώστε την επομένη να είναι όλα καλά.

Και ενώ κανείς δεν θέλει να επιβάλει ακόμη και την μικρότερη επιβάρυνση στους φτωχούς, αυτό που θα βοηθήσει περισσότερο, λέει το ΔΝΤ, είναι ένα πρόγραμμα που λειτουργεί και μια οικονομία που αναπτύσσεται.

Στη συνέχεια υπάρχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι βασικά η Γερμανία.
Στόχος της είναι:
1. Να μην διαγραφεί το χρέος της Ελλάδας
2. Να ανέβει το πλεόνασμα που υποτίθεται ότι πρέπει να πετύχει η Ελλάδα όσο το δυνατόν υψηλότερο.
3. Να αποφύγει οι οποιεσδήποτε περικοπές να πλήξουν τους πιο ευάλωτους.

Κατά την άποψή τους, έχουν ήδη κάνει πολλά για να μειώσει το βάρος του χρέους για την Ελλάδα, το οποίο είναι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία με το συνολικό επίπεδο του χρέους, αναχρηματοδοτώντας το σε χαμηλές τιμές και δίνοντας στην Αθήνα δεκαετίες αντί χρόνια για να το αποπληρώσει.

Το να προχωρήσουν σε μείωση της ονομαστικής αξίας του χρέους, λένε, θα είναι υπερβολή.
Οι ψηφοφόροι τους θα επαναστατήσουν.

Το ίδιο θα συνέβαινε αν επιτρεπόταν για την Ελλάδα να διατηρήσει μόνο ένα μικρό πλεόνασμα.
Αυτό θα αποκάλυπτε την αλήθεια πίσω από τη φαντασίωση ότι θα αποπληρώσει κάποτε αυτά που οφείλει.

Αλλά, την ίδια στιγμή, η Γερμανία δεν έχει μεγάλο πρόβλημα η Ελλάδα να προχωρήσει σε λιτότητα με τον τρόπο που θέλει, αρκεί να είναι το ποσό της λιτότητας που της έχουν πει να κάνει.

Θα περίμενε κανείς ότι η Ελλάδα και το ΔΝΤ θα ήταν σύμμαχοι σε αυτή την περίπτωση.

Στην τελική, και οι δύο θέλουν μεγαλύτερη ελάφρυνση χρέους και ανακούφιση της λιτότητας.
Αλλά δεν συνέβη αυτό.

Είτε το πιστεύετε είτε όχι, η Ελλάδα στην πραγματικότητα καταγγέλλει το ΔΝΤ, λέγοντας ότι θα πρέπει να στοχεύει μόνο σε ένα πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης του 1,5% του 3,5% του ΑΕΠ το 2018.
Γιατί συμβαίνει αυτό;

Λοιπόν, η διαφωνία καταλήγει σε αυτό: το ΔΝΤ πιστεύει ότι οι προτεινόμενες από την Ελλάδα αυξήσεις φόρων είναι υπερβολικές και οι περικοπές των συντάξεων δεν είναι αρκετές.

Έτσι, ακόμη κι αν θέλει η Ελλάδα να προχωρήσει σε λιγότερη λιτότητα συνολικά, θέλει η Ελλάδα να κάνει περισσότερα όσον αφορά το είδος της λιτότητας που η Ελλάδα δεν θέλει να κάνει.

Και η Αθήνα, από την πλευρά της, θα προτιμούσε να κρατήσει στο ελάχιστο αυτό που θεωρεί ως κοινωνική ζημία, παρά την οικονομική ζημία.

Έτσι, το αποτέλεσμα είναι ότι η Ελλάδα συμπλέει με εκείνους που θέλουν να κόψει περισσότερα, αλλά ποτέ δεν θέλουν να κόψουν το χρέος της.

Τουλάχιστον θα αφήσουν την Ελλάδα να μειώσει το έλλειμμά της με τον τρόπο που εκείνη θέλει. Στο δεύτερο χειρότερο σενάριο, αυτό θα κάνει το ΔΝΤ να αποχωρήσει από τη συμφωνία, η οποία και θα καταρρεύσει.

Αλλά ακόμα χειρότερο από αυτό θα είναι αυτό που στην πραγματικότητα πρόκειται να συμβεί. Θα συμφωνήσουν όλοι σε κάποιο είδος «πασαλείμματος», και στη συνέχεια, όταν αυτό δεν δουλέψει, θα διαπραγματευτούν για ένα νέο πρόγραμμα σε μερικά χρόνια από σήμερα.

Με αυτό το ρυθμό, όμως, θα μπορούσε να περάσουν ακόμη 8-10 χρόνια προτού η οικονομία στην Ελλάδα να επιστρέψει στα επίπεδα που ήταν το 2008.

Είναι αρκετό να σας κάνει να κλάψετε μέχρι να γελάσετε ή να γελάσετε μέχρι να κλάψετε” καταλήγει το δημοσίευμα.