NON PAPER ΣΥΡΙΖΑ: Άτυπη ενημέρωση για τις οικονομικές εξελίξεις

Το success story-2 συνιστά προσπάθεια προεκλογικής εξαπάτησης των πολιτών

Η πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ είναι ενδεικτική του τρόπου που «μαγειρεύονται» τα στοιχεία ώστε να στηριχτεί ο ισχυρισμός της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων ότι το τρέχον μνημονιακό πρόγραμμα προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στέφεται με επιτυχία και ότι οδηγούμαστε στην ανάκαμψη και την έξοδο από την κρίση.

Συγκεκριμένα, με την αναθεώρηση της ΕΛΣΤΑΤ μειώνεται το ΑΕΠ του 2012, άρα αυξάνεται η ύφεση το 2012 από 6,4% σε 7%, πράγμα που σημαίνει ότι «μεταφέρεται» ύφεση από το 2013 στο 2012, οπότε παύουν να είναι έωλοι οι κυβερνητικοί ισχυρισμοί για ύφεση το 2013 «μικρότερη από την αναμενόμενη με βάση τις εκτιμήσεις του μνημονίου» και για «επιστροφή στην ανάπτυξη το 2014».

Παρόλο που η φτώχεια, η ανεργία, η υπερχρέωση, η υπερφορολόγηση για τα μικρομεσαία εισοδήματα και η συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους (κοινωνική ασφάλιση, υγεία και παιδεία) συνιστούν οδυνηρά βιώματα της συντριπτικής πλειοψηφίας της ελληνικής κοινωνίας που διαψεύδουν εμπράκτως το success story της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, αξίζει να αποτιμηθεί η μνημονιακή πολιτική με βάση τους δικούς της διακηρυγμένους στόχους.

Τα μνημόνια και το μνημονιακό μπλοκ εντός και εκτός Ελλάδας διατείνεται ότι τρεις είναι οι κεντρικοί στόχοι της εφαρμοζόμενης οικονομικής πολιτικής:

[α] η δημοσιονομική προσαρμογή και ειδικότερα η δημιουργία υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων ώστε να καταστεί βιώσιμη η εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους και η αναχρηματοδότησή του μέσω των αγορών

[β] η εξυγίανση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ώστε αυτό να μπορεί να διαδραματίζει τον ρόλο του, δηλαδή την απρόσκοπτη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας.

[γ] η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και η εμπέδωση ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης στηριγμένο περισσότερο στις εξαγωγές (παρά στην εσωτερική κατανάλωση) και στον ιδιωτικό τομέα – εξού οι ιδιωτικοποιήσεις και η απόσυρση του κράτους από δημόσια-κοινωνικά αγαθά (συντάξεις – υγεία – παιδεία).

Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι αν μπορεί κανείς εύλογα (δηλαδή χωρίς λογιστικές αλχημείες και στατιστικές μονταζιέρες) να υποστηρίξει την επιτυχία των στόχων αυτών και άρα της μνημονιακής πολιτικής που τους επιδιώκει.

[α] Η δημοσιονομική προσαρμογή (μηδενισμός ελλειμμάτων και δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων) είναι το πρωτογενές πλεόνασμα για το οποίο πανηγυρίζει η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου και σκιαμαχεί με την τρόικα για το μοίρασμά του. Ωστόσο, ο τρόπος που σχεδιάστηκε και πραγματοποιήθηκε η δημοσιονομική προσαρμογή κάθε άλλο παρά επιτυχημένη και ελπιδοφόρα μπορεί να θεωρείται. Για τους εξής λόγους:

[α1] Η βαθιά ύφεση, που τη δημιούργησαν η δραστική περικοπή δημόσιων δαπανών (μισθοί, συντάξεις, κοινωνικές παροχές) και η υψηλή φορολογία των μικρομεσαίων εισοδημάτων, κατέστησε το δημόσιο χρέος μη βιώσιμο, παρά τα δύο «κουρέματά» του (το μεγάλο κούρεμα με το PSI+ την άνοιξη του 2012 και το πολύ ελαφρύτερο κούρεμα τον χειμώνα του 2012 ).

Αποτέλεσμα: μπήκαμε στο μνημόνιο διότι δεν μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε ένα χρέος 130% του ΑΕΠ για να φθάσουμε, μετά από 4 χρόνια σκληρής λιτότητας και δύο κουρέματα, το χρέος να προσεγγίζει το 180% του ΑΕΠ!

Αυτό πανηγυρίζει η κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου; Είναι δυνατόν να πιστέψει κανείς ότι η σχεδιαζόμενη «έξοδος στις αγορές», αν γίνει, θα είναι πραγματική;

Προφανώς όχι διότι οι αγορές θα δεχτούν να δανείσουν με υψηλό επιτόκιο τα όποια ελάχιστα χρήματα μόνο αν συνεχίσει η επιτήρηση και η διασφαλισμένη χρηματοδότηση είτε με την τρόικα είτε με άλλον τρόπο. Επισημαίνουμε ότι, σε αντίθεση με την ελληνική κυβέρνηση, όλοι οι σοβαροί οικονομικοί αναλυτές, πολλοί διεθνείς οργανισμοί και το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής προειδοποιούν ότι το δημόσιο χρέος είναι μη βιώσιμο και ότι θα εξακολουθήσει να είναι ο βασικότερος ανασταλτικός παράγοντας για την επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη. Δυστυχώς η κυβέρνηση αντί στις διαπραγματεύσεις να διεκδικεί την βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους διολισθαίνει στην επιδίωξη της πρόσκαιρης «εξυπηρετησιμότητάς» του.

[α2] Επιπλέον, δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα είναι διατηρήσιμα. Αντίθετα, είναι εξαιρετικά απίθανο να επιτευχθούν στο ύψος που προβλέπεται στο μνημόνιο (θυμίζουμε: 1,6% του ΑΕΠ ή 2,7 δις το 2014, 3% του ΑΕΠ ή 5,7 δις το 2015 και 4,5% του ΑΕΠ ή 8,9 δις το 2016, ύψος στο οποίο θα πρέπει να παραμείνει επί χρόνια) ιδιαίτερα χωρίς νέα επώδυνα μέτρα, όπως κοροϊδεύει προεκλογικά η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου. Επιπλέον, όχι μόνο πρέπει μετά το 2016 να έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 4,5% του ΑΕΠ, αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να έχουμε ανάπτυξη πάνω από 3% κάθε χρόνο για να γίνει το χρέος βιώσιμο.

Το να υποθέτει κανείς ότι το κράτος θα απομυζά 9 δισ. και πλέον κάθε χρόνο από την ιδιωτική οικονομία και η ιδιωτική οικονομία θα αναπτύσσεται με αυτούς τους ρυθμούς είναι απλά παράλογο. Τα στοιχεία που δείχνουν ότι η ικανότητα των Ελλήνων να ανταπεξέρχονται στις υποχρεώσεις τους έχει φτάσει στα όρια της δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά: (ι) το ύψος της ανεργίας (27,5% η επίσημη και πάνω από 30% η πραγματική), οι ελαστικές σχέσεις εργασίας και οι μειώσεις μισθών έχουν δημιουργήσει μαύρες τρύπες στα ασφαλιστικά ταμεία που θα σκάσουν (πολύ πιο γρήγορα από ότι κάποιοι πίστευαν έως πρόσφατα), (ιι) σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα για τον ΕΒΕΑ, 6 στους 10 πολίτες αδυνατούν να πληρώσουν τους φόρους τους, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της γραμματείας δημοσίων εσόδων 2,6 εκατ. πολίτες, δηλαδή οι μισοί φορολογούμενοι δημιούργησαν το 2013 νέα χρέη στην εφορία ύψους 10,1 δισ. ευρώ. Τα στοιχεία αυτά προοιωνίζουν σημαντικότατη μείωση δημοσίων εσόδων.

[α3] Ο τρόπος που πραγματώνεται η δημοσιονομική προσαρμογή υπονομεύει βαθύτατα τους δύο άλλους στόχους της οικονομικής πολιτικής: τη χρηματοπιστωτική εξυγίανση και τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας (βλ. παρακάτω).

[β] Η χρηματοπιστωτική εξυγίανση είναι προφανές ότι δεν πέτυχε παρά την περσινή ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών με 40 και πλέον δισ. ευρώ, καθώς η ΤτΕ ανακοίνωσε νέες κεφαλαιακές ανάγκες για τις τράπεζες ύψους 6,5 δισ. ευρώ. Αυτές προκύπτουν σύμφωνα με το βασικό σενάριο που ακολουθεί για τα έτη 2014-16, δηλαδή τις πάντοτε υπεραισιόδοξες μακροοικονομικές εκτιμήσεις των Μνημονίων.

Επιπλέον, τα νούμερα της ΤτΕ αμφισβητούνται από το ΔΝΤ και όχι μόνο. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποσταθεροποιήθηκε εξαιτίας του κουρέματος των ομολόγων του Δημοσίου και, κυριότερα, συνεχίζει να αποσταθεροποιείται εξαιτίας της σκληρής λιτότητας και της ύφεσης που εκτοξεύει τα κόκκινα δάνεια … στο κόκκινο: σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς τα κόκκινα δάνεια υπολογίζονται σε 35% στο τέλος του 2013 και 40% στο τέλος του 2014, ενώ επίσης είναι γνωστό ότι αυτά θα συνεχίσουν να αυξάνονται για τουλάχιστον 1 χρόνο μετά το τέλος της ύφεσης.

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω: πιστωτική ασφυξία των επιχειρήσεων, απειλή λουκέτου ακόμα και για υγιείς επιχειρήσεις και υψηλό κόστος χρήματος που υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων. Τα στοιχεία είναι απογοητευτικά: η πιστωτική επέκταση κινείται διαρκώς αρνητικά, η ψαλίδα επιτοκίου καταθέσεων και επιτοκίου δανεισμού αυξάνεται, οι καταθέσεις από τον Σεπτέμβρη και μετά μειώνονται εξαιτίας της υπέρογκης φορολόγησης. Άλλωστε, ο ίδιος ο διοικητής της ΤτΕ έχει παραδεχτεί ότι τα επόμενα χρόνια οι ελληνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης γιατί το ελληνικό τραπεζικό σύστημα δεν θα μπορέσει να τους χορηγήσει τα κεφάλαια που χρειάζονται.

[γ] Η ανταγωνιστικότητα και η βελτίωση των αναπτυξιακών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας επιδιώχθηκαν σχεδόν μονόπλευρα και δογματικά (εκτός από το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας) μέσω της μείωσης των μισθών και της πλήρους απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων. Αυτό, σε συνδυασμό με τον τρόπο που πραγματώνεται η δημοσιονομική προσαρμογή (ύφεση, υψηλή ανεργία, συνεχής μείωση των δημόσιων επενδύσεων) είχε ως αποτέλεσμα όχι την βελτίωση αλλά την ραγδαία επιδείνωση των αναπτυξιακών προοπτικών πράγμα που το πιστοποιεί, μεταξύ άλλων, η εξαιρετικά μικρή αύξηση των εξαγωγών την μνημονιακή τετραετία και η στασιμότητα του διεθνούς μεριδίου των ελληνικών εξαγωγών (όπως παρατηρεί το ΔΝΤ στην τελευταία του έκθεση το καλοκαίρι του 2013. Βλέπε πίνακες παρακάτω για τις ελληνικές εξαγωγές).

Άλλωστε, ο ίδιος ο Προβόπουλος σημειώνει στην τελευταία του έκθεση ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας πλήττεται από τους υψηλούς έμμεσους φόρους και το κόστος ενέργειας. Επιπλέον, η ανταγωνιστικότητα και οι αναπτυξιακές προοπτικές επιδεινώνονται επίσης και εξαιτίας (i) της αδυναμίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος να χρηματοδοτήσει την ελληνική οικονομία (ii) του υψηλού κόστους χρήματος (οι ελληνικές επιχειρήσεις δανείζονται με πολύ μεγαλύτερα πραγματικά επιτόκια από αυτά των επιχειρήσεων άλλων χωρών της Ευρώπης), (iii) συνεχούς μείωσης των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων, ιδιαίτερα εκείνων που αφορούν στην τεχνολογία, την καινοτομία και την βελτίωση της ποιότητας και (iv) την αιμορραγία υψηλά εξειδικευμένου προσωπικού που δεν μπορεί να βρει δουλειά στην Ελλάδα και γι’ αυτό μεταναστεύει μαζικά.

Με άλλα λόγια, η μνημονιακή οικονομική πολιτική έχει αποτύχει και στα τρία μέτωπα όπου παρενέβη, πλην της απόσυρσης του κράτους από τα δημόσια-κοινωνικά αγαθά και την ιστορικών διαστάσεων αναδιανομή πόρων και εξουσιών σε βάρος των εργαζόμενων. Έτσι έχει δημιουργηθεί μια άνευ προηγουμένου υπερχρέωση και φτωχοποίηση του ελληνικού λαού μέχρι και ανθρωπιστική κρίση, όψεις τις οποίας είναι τα συσσίτια, οι άστεγοι και οι αυτοκτονίες. Κατά τα άλλα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτός που καλλιεργεί τον λαϊκισμό και όχι η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου που θέλει να μας πείσει ότι αυτός ο οικονομικός και κοινωνικός Αρμαγεδώνας συνιστά επιτυχία!