Τι κοινό έχει η ελληνική κρίση με τον ιρλανδικό λιμό του 19ου αιώνα

Ένας από τους εξέχοντες επικριτές της οικονομικής λιτότητας είναι ο Simon Wren–Lewis, Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Στην κυριακάτικη τους έκδοση οι Irish Times παρουσιάζουν την απόπειρα του καθηγητή να βρει παραλληλισμούς μεταξύ της ελληνικής λιτότητας και της διαχείρισης του μεγάλου ιρλανδικού λιμού του 19ου αιώνα από τους Άγγλους.

O λιμός αυτός διήρκησε -όπως όλα τα δεινά- 7 έτη από το 1845 έως το 1852 και είχε ως αποτέλεσμα τον αφανισμό 1 εκ. Ιρλανδών και την μετανάστευση άλλων τόσων. Ο Άγγλος επικεφαλής τότε στην Ιρλανδία ήταν ο Sir Charles Trevelyan, ο οποίος είχε χαρακτηρίσει τον λιμό ως “αποτελεσματικό μηχανισμό μείωσης του πλεονασματικού πληθυσμού” όπως και “θεία δίκη”. Ο καθηγητής Wren-Lewis πιστεύει πως ο Trichet και ο Trevelyan έχουν πιο πολλά κοινά εκτός από τα δύο πρώτα γράμματα του επίθετου τους.

Μέσα από ένα κεϋνσιανό πρίσμα ο Wren – Lewis παρατηρεί πως οι κυρίαρχες ευρωπαϊκές οικονομικές πολιτικές ήταν εσφαλμένες τόσο στη θεωρία και όπως αποδείχτηκε όσο και στην πράξη. Οπότε συμπεραίνει πως η προσκόλληση σε τέτοιες θεωρίες έχει προσπεράσει την οποιαδήποτε λογική οικονομική ανάλυση κι μπορεί να περιγραφεί πλέον ως πεισματική ιδεοληπτική προσκόλληση. Επικαλούμενος προσφάτως δημοσιευμένα στοιχεία αναφέρει ότι η υγεία των Ελλήνων έχει υποβαθμιστεί ανησυχητικά και αυτό σαφώς σχετίζεται με τις γενικευμένες περικοπές δαπανών. Αναρωτιέται πως είναι δυνατόν οι πολιτικές ελίτ να επιβάλλουν τέτοια σκληρότητα και καταλήγει, διστακτικά σύμφωνα με τον αρθρογράφο, πως οι πολιτικές είναι κακές αλλά όχι αναγκαστικά και οι άνθρωποι που τις χαράσσουν. “Hate the game, not the player” που λένε και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Ο Wren-Lewis διαβλέπει μία σειρά ομοιοτήτων μεταξύ των πολιτικών της Βρετανίας κατά τη διάρκεια του ιρλανδικού λιμού και εκείνων που έχουν επιβληθεί στους Έλληνες. Τότε, όπως και τώρα, υπήρχε η πεποίθηση ότι υπήρχαν θεμελιώδεις οικονομικές ανεπάρκειες -που σήμερα τις λέμε διαρθρωτικές-, οι οποίες πρέπει να αρθούν, χωρίς φυσικά να παρεμποδιστεί η θέσφατη λειτουργία των αγορών. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι χρήσιμο το κρατικό μονοπώλιο της βίας και όπως συνηθίζεται τους τελευταίους αιώνες υπό την απειλή των κρατικών όπλων τα φορτία σιτηρών έφευγαν από τις περιοχές των πεινασμένων Ιρλανδών ακριβώς όπως τα κεφάλαια των ιδιωτών φεύγουν από τις εξαθλιωμένες ευρωπαϊκές οικονομίες. Ακριβώς όπως τότε υπήρχε συμβατική υποχρέωση εξαγωγής των σιτηρών έτσι και τώρα οι κάτοχοι ομολόγων πρέπει να αποπληρωθούν πάση πραγματική και οικονομική θυσία. Τόσο οι Τροϊκανοί όσο και οι Βρετανοί ήταν κατά τον καθηγητή πλήρως σύνειδοι της απουσίας κάθε λογικής ή ανθρωπιάς, αλλά παρόλο που γνώριζαν πως εφάρμοζαν κάτι “στην καλύτερη περίπτωση ηλίθιο”, συνέχισαν διότι το θεώρησαν ως μία πολύ καλή ευκαιρία. Μία κρίση, είτε επισιτιστική είτε οικονομική δεν διανοείται ποτέ να πάει χαμένη.

Ο καθηγητής φυσικά και θέλει να προκαλέσει και το καταφέρνει στο βαθμό όπου καταδεικνύει πως οι ελίτ γαντζώνονται στα σφάλματα τους επειδή η παραδοχή τους θα συνιστούσε και παραδοχή της αδυναμίας να διαδραματίσουν τον ηγετικό ρόλο τους. Και τώρα δεν υπάρχει η -όπως αποδείχτηκε ψευδής- δικαιολογία του ιρλανδικού λιμού πως δεν ήταν επαρκείς οι σοδειές της πατάτας αφού ο Wren-Lewis υπενθυμίζει πως ο αγαπημένος του Keynes είχε βρει τη λύση για τέτοιες οικονομικές κρίσεις ήδη κατά τη δεκαετία του 1930. Ο τελευταίος χρεώνεται με την περίφημη φράση πως “οι πολιτικοί συχνά βασίζουν τις πεποιθήσεις τους σε εδώ και καιρό νεκρούς τρελούς ή ανεπαρκείς ανθρώπους”. Προφανώς στη σύγχρονη Ευρώπη έχουμε σημαντικό πλεόνασμα και στις δύο κατηγορίες.

Πηγή: greeklish.info